سندرم پیریفورمیس (PS) یک بیماری اسکلتی عضلانی دردناک است که بیشتر در زنان و افرادی که فعالیت‌هایی نظیر دویدن و پیاده‌روی زیاد دارند، رخ می‌دهد. این بیماری به دلیل فشار بر روی عصب رانی که از منطقه پیریفورمیس (یک عضله کوچک و قوی در ناحیه پشت باسن) عبور می‌کند، ایجاد می‌شود.
علت سندرم پیریفورسیس
علت سندروم پیریفورمیس، ایجاد فشار بر روی عصب رانی که از منطقه پیریفورمیس (یک عضله کوچک و قوی در ناحیه پشت باسن) عبور می‌کند، است. اما علت اصلی اسپاسم عضلانی در عضله پیریفورمیس که می‌تواند به سندروم پیریفورمیس منجر شود، مشخص نیست و ممکن است به دلیل چندین عامل باشد. بعضی از این عوامل عبارتند از:
- فعالیت‌های ورزشی یا کاری که نیاز به استفاده از عضلات پشت باسن دارد، مانند دویدن، پیاده‌روی و شنا.
- نشستن بر روی سطوح نرم و نامناسب مانند صندلی‌های نامناسب.
- آسیب به عضلات پیریفورمیس به دلیل حادثه، ضربه، یا سایر عوامل.
- التهاب در ناحیه پشت باسن به دلیل آسیب، عفونت یا بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید.
- نارسایی عضلات در ناحیه پشت باسن به دلیل عدم تمرین و فعالیت بدنی کافی.
علائم سندرم پیریفورمیس
سندرم پیریفورمیس یک بیماری اسکلتی عضلانی است که به دلیل فشار بر روی عصب رانی که از منطقه پیریفورمیس (یک عضله کوچک و قوی در ناحیه پشت باسن) عبور می‌کند، ایجاد می‌شود. علائم سندروم پیریفورمیس شامل موارد زیر است:
- بی حسی و گزگزی: بیماران با سندرم پیریفورمیس ممکن است از بی حسی و گزگزی در ناحیه پشت باسن و ران رنج ببرند.
- درد و حساسیت به لمس عضلات: درد و حساسیت به لمس عضلات پشت باسن و ران نیز از علائم سندرم پیریفورمیس است.
- درد در حین نشستن: درد و عدم راحتی در ناحیه پشت باسن و ران ممکن است در حین نشستن احساس شود.
- دردی با نشستن طولانی: در صورت نشستن طولانی، درد و عدم راحتی در ناحیه پشت باسن و ران شدیدتر می‌شود.
علاوه بر این علائم، بعضی بیماران با سندرم پیریفورمیس ممکن است از سختی عضلات پشت باسن و ران، سفتی و تنگی در ناحیه باسن و ران، درد در ناحیه زانو و پا، و در برخی موارد تورم و قرمزی در ناحیه پشت باسن نیز شکایت کنند.
برای کسب اطلاعات در مورد اسپوندیلیت آنکیلوزان و راه های درمان آن کلیک کنید
تشخیص سندرم پیریفورمیس
تشخیص سندروم پیریفورمیس معمولاً با ترکیبی از معاینه فیزیکی، تاریخچه پزشکی و تست‌های تشخیصی انجام می‌شود. در ادامه به توضیح هر یک از این روش‌ها پرداخته می‌شود:
- معاینه فیزیکی: در معاینه فیزیکی، پزشک با استفاده از ابزارهایی مانند مارپیچ، ماساژور و فشارسنج عضلات، به بررسی عضلات پشت باسن و ران می‌پردازد. همچنین، پزشک ممکن است با استفاده از تکنیک‌هایی مانند تست‌های کشیدن و فشار دادن ران، تست‌های جلوگیری از تحریک عصب رانی و تست‌های ارزیابی تحرک و قدرت عضلات پشت باسن، به تشخیص سندروم پیریفورمیس بپردازد.
- تاریخچه پزشکی: در تاریخچه پزشکی، پزشک به بررسی علائم و نشانه‌هایی که بیمار تجربه می‌کند، توجه می‌کند. همچنین، پزشک ممکن است به سوالاتی درباره تاریخچه بیماری، تاریخچه ورزشی و فعالیت بدنی، تاریخچه درمانی و مصرف داروها و سایر عواملی که ممکن است بر سندروم پیریفورمیس تأثیرگذار باشند، پرداخته و اطلاعات مورد نیاز را جمع‌آوری می‌کند.
- تست‌های تشخیصی: تست‌های تشخیصی مانند تصویربرداری مانند MRI و ام‌جی‌سی (EMG)، می‌تواند به پزشک در تشخیص سندروم پیریفورمیس کمک کند. در تصویربرداری MRI، تصاویری از بافت‌های نرم بدن تهیه می‌شود تا امکان تشخیص آسیب و فشار بر عصب رانی وجود داشته باشد. همچنین در تست EMG، با استفاده از الکترودها، فعالیت عصب و عضلات بدن بررسی می‌شود تا امکان تشخیص خطاهای عصبی و عضلانی وجود داشته باشد.
درمان سندرم پیریفورمیس
درمان سندروم پیریفورمیس بستگی به شدت علائم، علت و عوارض بیمار دارد. در ادامه به توضیح روش‌های درمان سندروم پیریفورمیس پرداخته می‌شود:
- تغییرات رفتاری: تغییرات رفتاری مانند تغییر نحوه نشستن و ایستادن، نوع ورزش‌هایی که انجام می‌دهید، استفاده از پایه‌های پشت برای قرار دادن پای‌های شما و استفاده از روش‌های مسکن درد می‌تواند به کاهش علامت‌های سندروم پیریفورمیس کمک کند.
- فیزیوتراپی: درمان فیزیوتراپی به بیمار کمک می‌کند تا قدرت و انعطاف پشت باسن و ران را افزایش دهد و علایم سندروم پیریفورمیس را کاهش دهد. تمرینات انعطاف‌پذیری و تقویت عضلات ، ماساژ و مداومت لیفتینگ و کشیدن ران می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.
- داروها: مصرف داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن، می‌تواند به کاهش درد و التهاب عضلات کمک کند. همچنین، مصرف مرکبات (مانند لیمو و پرتقال) به دلیل دارا بودن خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی، نیز به کاهش التهاب و درد کمک می‌کند.
- درمان دارویی: در صورتی که درد و علائم سندروم پیریفورمیس شدید باشد، پزشک ممکن است داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها و بوتوکس را تجویز کند. در صورتی که درد شدید و مزاحم باشد ممکن است پزشک داروی درد قوی‌تری مانند آنالژین‌ها تجویز کند.
- جراحی: در موارد شدید سندروم پیریفورمیس، جراحی ممکن است لازم باشد. در این روش، عضله پیریفورمیس جدا شده و فشار بر عصب رانی برطرف می‌شود. این روش معمولاً در مواردی که سایر روش‌های درمانی موثر نبوده‌اند، استفاده می‌شود.
تکنیک های بلوک یا انسداد عصب
تکنیک‌های بلوک یا انسداد عصب در درمان سندرم پیریفورمیس مورد استفاده قرار می‌گیرند و به طور کلی شامل دو روش زیر می‌شوند:
- بلوک عصب پیریفورمیس: در این روش، پزشک یک داروی مخدر و یا آنالژزیک را در ناحیه عصب پیریفورمیس تزریق می‌کند تا باعث کاهش درد و التهاب عصب شود. این روش به عنوان یک تشخیص و درمان تشخیصی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، چرا که به پزشک کمک می‌کند تا مکان عصب پیریفورمیس را تشخیص دهد.
- انسداد عصب پیریفورمیس: در این روش، پزشک از یک ماده که عصب را مسدود می‌کند، استفاده می‌کند. این روش می‌تواند به عنوان یک روش درمانی مؤقت در برخی از موارد استفاده شود، اما معمولاً به عنوان یک روش تشخیصی برای تعیین مکان عصب پیریفورمیس مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- لازم به ذکر است که هر دو روش بلوک عصب پیریفورمیس و انسداد عصب پیریفورمیس باید توسط پزشکی با تخصص در این زمینه انجام شود و باید با توجه به شدت علائم، تاریخچه بیماری و وضعیت عمومی بیمار تعیین شود. در برخی از موارد، ممکن است پزشک ترکیبی از این دو روش را به کار ببرد تا بهترین نتیجه را برای بیمار به دست آورد. همچنین، باید توجه داشت که این روش‌ها ممکن است عوارضی مانند خونریزی، عفونت و یا آسیب به عصب‌های دیگر را در پی داشته باشند. بنابراین، همیشه باید با پزشک خود در مورد هرگونه ریسک و مزایای احتمالی انجام این روش‌ها صحبت کنید.
اولتراسوند تراپی
اولتراسوند تراپی یک روش درمانی فیزیوتراپی است که برای درمان سندرم پیریفورمیس مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، امواج صوتی با فرکانس بالا به ناحیه پیریفورمیس تحریک می‌شود تا باعث کاهش التهاب و درد در این ناحیه شود.
در اولتراسوند تراپی، امواج صوتی به صورت مستقیم بر روی ناحیه پیریفورمیس تمرکز می‌شود. این امواج صوتی موجب وارد شدن حرارت به درون بافت می‌شوند و باعث افزایش گردش خون و کاهش التهاب در این ناحیه می‌شود. همچنین، این روش می‌تواند باعث کاهش درد و بهبود عملکرد عضلات پیریفورمیس شود.
معمولاً در یک جلسه اولتراسوند تراپی، پزشک یا فیزیوتراپیست از گلابی ژل برای روان کردن ناحیه دردناک استفاده می‌کند و سپس با استفاده از دستگاه اولتراسوند، امواج صوتی را به ناحیه پیریفورمیس هدایت می‌کند. در طول این روند، باید به دمای ناحیه مورد درمان توجه شود تا برای جلوگیری از آسیب به بافت، دمای منطقه بالایی ایجاد نشود.
اولتراسوند تراپی می‌تواند به عنوان یک روش درمانی مؤثر برای سندرم پیریفورمیس باشد، اما همیشه باید با پزشک خود در مورد مزایا و معایب این روش و سایر روش‌های درمانی صحبت کنید. همچنین، در برخی از موارد، ممکن است بیماری شما به اندازه کافی شدید باشد که نیاز به درمان دارویی یا جراحی داشته باشد.
الکتروتراپی با دستگاه تنس (TENS)
الکتروتراپی با دستگاه تنس (TENS) یکی از روش‌های درمانی غیردارویی برای سندرم پیریفورمیس است. این روش با استفاده از الکترودهای کوچکی که روی پوست قرار می‌گیرند، جریان الکتریکی را به ناحیه پیریفورمیس هدایت می‌کند تا باعث کاهش درد و التهاب در این ناحیه شود.
در این روش، دستگاه TENS با استفاده از الکترودهای کوچکی که روی پوست قرار می‌گیرند، جریان الکتریکی را به ناحیه پیریفورمیس هدایت می‌کند. زمانی که جریان الکتریکی به عضلات، اعصاب و بافت‌های دیگر ناحیه پیریفورمیس هدایت می‌شود، می‌تواند باعث کاهش درد و التهاب در این ناحیه شود. همچنین، این روش می‌تواند باعث کاهش تشنج عضلانی و بهبود عملکرد عضلات پیریفورمیس شود.
استفاده از دستگاه TENS به طور کلی برای کنترل درد در بیماران با بیماری‌های عضلانی-اسکلتی، تروماها و بیماری‌های زنجیره قدرت مفید است. با این حال، قبل از استفاده از این روش باید با پزشک خود صحبت کنید تا ببینید که آیا این روش برای شما مناسب است یا خیر.
درمان با دستگاه TENS ممکن است برای برخی افراد مؤثر نباشد و در برخی موارد ممکن است عوارض جانبی ناشی از استفاده از این دستگاه نیز وجود داشته باشد. به عنوان مثال، برخی از افراد ممکن است برای آن‌ها حساسیت به جریان الکتریکی وجود داشته باشد و یا برخی از عوارض جانبی شامل تحریک عضلات، تشنج‌های عضلانی و حساسیت پوستی می‌تواند در دستگاه TENS رخ دهد.
همچنین، درمان با دستگاه TENS نباید به عنوان تعویض درمان دارویی مورد استفاده قرار بگیرد و همواره باید با پزشک خود در مورد مزایا و معایب این روش و سایر روش‌های درمانی صحبت کنید.
گرما و سرما درمانی
درمان سندرم پیریفورمیس با گرما و سرما درمانی، یکی از روش‌های غیردارویی برای کاهش درد و التهاب در این ناحیه است. این روش‌ها می‌توانند به صورت مستقل یا به صورت ترکیبی با دیگر روش‌های درمانی مورد استفاده قرار بگیرند.
- استفاده از گرما درمانی: استفاده از گرما برای درمان سندرم پیریفورمیس می‌تواند باعث کاهش درد و التهاب در این ناحیه شود. گرما می‌تواند باعث افزایش گردش خون و کاهش تشنج عضلانی شود. برای استفاده از گرما درمانی، می‌توانید از پتو گرم، پک گرما، حمام گرم یا دستگاه گرمایی استفاده کنید. اما باید به این نکته توجه داشت که استفاده از گرما در صورت وجود التهاب و یا درد شدید نباید انجام شود.
- استفاده از سرما درمانی: استفاده از سرما درمانی نیز می‌تواند در درمان سندرم پیریفورمیس مؤثر باشد. سرما می‌تواند باعث کاهش التهاب و درد در این ناحیه شود. برای استفاده از سرما درمانی، می‌توانید از پک یخ، جعبه یخ، پوشش یخی یا دستگاه سرمایی استفاده کنید. با این حال، باید به این نکته توجه کنید که استفاده از سرما درمانی نباید برای مدت طولانی و بیش از 20 دقیقه صورت گیرد و همچنین در صورت وجود عوارض جانبی مانند حساسیت پوستی و یا تحریک عضلانی، باید استفاده از سرما درمانی قطع شود.
- استفاده از ترکیب گرما و سرما: استفاده از ترکیب گرما و سرما می‌تواند بهبود درد و التهاب در سندرم پیریفورمیس را تسریع کند. برای انجام این روش، می‌توانید به تناوب از گرما و سرما استفاده کنید، به عنوان مثال، چند دقیقه از گرما و سپس چند دقیقه از سرما استفاده کنید.
- همچنین، باید به این نکته توجه داشت که استفاده از گرما و سرما درمانی نباید به عنوان تعویض درمان دارویی مورد استفاده قرار گیرد و همواره باید با پزشک خود در مورد مزایا و معایب این روشو سایر روش‌های درمانی صحبت کرد. همچنین، قبل از استفاده از هر یک از این روش‌ها، باید با پزشک خود در مورد شرایط و محدودیت‌هایی که برای استفاده این روش‌ها وجود دارد صحبت کنید. برای مثال، استفاده از گرما در صورت وجود التهاب شدید نباید انجام شود و استفاده از سرما درمانی نباید برای افرادی با مشکلات عروقی مانند بیماران دیابتی و یا افرادی که به سرما حساسیت دارند، مورد استفاده قرار گیرد.
درمان سندرم پیریفورمیس با طب سوزنی
سندرم پیریفورمیس یکی از بیماری‌های عضلانی-اسکلتی است که با درد و تشنج عضلات پیریفورمیس (عضله‌ای که از ستون فقرات پایینی به سمت عضلات پشت باسن می‌رود) همراه است. یکی از روش‌های غیردارویی برای درمان سندرم پیریفورمیس، طب سوزنی است.
طب سوزنی یا آکوپانکچر، یکی از روش‌های درمانی سنتی چینی است که با استفاده از سوزن‌های بسیار نازک و تخصصی به نقاط مشخصی از بدن اعمال می‌شود. این روش باعث تحریک نقاط خاصی از بدن می‌شود که باعث تسکین درد و کاهش التهاب در ناحیه مورد درمان می‌شود.
درمان سندرم پیریفورمیس با طب سوزنی، با استفاده از سوزن‌های بسیار نازک و تخصصی به نقاط مشخصی از بدن اعمال می‌شود که باعث تحریک نقاط خاصی در ناحیه پیریفورمیس می‌شود. این تحریک باعث کاهش التهاب و درد در این ناحیه شده و باعث بهبود عملکرد عضلات پیریفورمیس می‌شود.
قبل از شروع درمان با طب سوزنی، باید با پزشک خود مشورت کرده و اطمینان حاصل کرد که این روش برای شما مناسب است. همچنین، باید به این نکته توجه داشت که درمان با طب سوزنی برای برخی افراد مناسب نیست و ممکن است در برخی موارد عوارض جانبی مانند درد، خونریزی، عفونت و یا تحریک عضلانی داشته باشد.
همچنین، باید به این نکته توجه داشت که طب سوزنی نباید به عنوان تعویض درمان دارویی مورد استفاده قرار گیرد و همواره باید با پزشک خود در مورد مزایا و معایب این روش و سایر روش‌های درمانی صحبت کرد.
گروه های در معرض خطر
سندروم پیریفورمیس در همه سنین اتفاق می‌افتد، اما بیشتر در افرادی که فعالیت بدنی زیادی دارند و مورد استفاده قرار می‌گیرند، رخ می‌دهد. همچنین، برخی از عوامل زیر می‌توانند خطر ابتلا به سندروم پیریفورمیس را افزایش دهند:
- فعالیت های ورزشی: افرادی که ورزش‌هایی مانند دویدن، پرش، خطوط، بدنسازی، شنا، تنیس و بسکتبال انجام می‌دهند، بیشتر در معرض خطر سندروم پیریفورمیس قرار دارند.
- کمردرد: افرادی که به کمردرد مبتلا هستند، بیشتر به سندروم پیریفورمیس در معرض هستند.
- جایگاه نامناسب: نشستن بر روی سطوح سخت و ناصحیح، ایستادن طولانی مدت در یک موقعیت و نگه داشتن بار سنگین روی یک پا، باعث افزایش فشار بر روی عضلات پیریفورمیس و افزایش خطر سندروم پیریفورمیس می‌شود.
- آسیب عصبی: بیماری‌هایی مانند روماتیسم و آسیب عصبی همچنین می‌توانند به سندروم پیریفورمیس منجر شوند.
- ژنتیک: برخی از مطالعات نشان داده‌اند که برخی از عوامل ژنتیکی ممکن است باعث بروز سندروم پیریفورمیس شوند.
