تنگی دریچه آئورت چیست؟

تنگی دریچه آئورت یکی از مشکلات جدی دریچه قلبی است که می‌تواند باعث مشکلات جدی قلبی شود. دریچه آئورت، دریچه‌ای است که جدا کننده‌ی بین بطن راست و شریان بزرگ قلب است. هنگامی که قلب بطن راست، خون را به شریان بزرگ پمپ می‌کند، دریچه آئورت باید باز شود تا خون بتواند به شریان بزرگ جریان یابد. با این حال، در برخی موارد، لت‌های دریچه آئورت ضخیم شده و نمی‌توانند به درستی باز شوند، که به عنوان استنوز دریچه آئورت شناخته می‌شود. این مشکل می‌تواند منجر به کاهش جریان خون از بطن راست و افزایش فشار در بطن راست شود که در نتیجه مشکلاتی مانند نفس زدن، خستگی، سرگیجه و حتی نارسایی قلبی را ایجاد می‌کند. درمان استنوز دریچه آئورت ممکن است شامل داروها، رژیم غذایی خاص، و در موارد شدیدتر، جراحی باشد.

علائم تنگی دریچه آئورت

1- تنگی نفس در فعالیت:

تنگی دریچه آئورت می‌تواند باعث کاهش جریان خون از بطن چپ به شریان بزرگ شود که در نتیجه ممکن است باعث تنگی نفس در فعالیت شود. شاید برای اشخاص با تنگی دریچه آئورت، فعالیت‌های فیزیکی سنگین مانند پیاده‌روی یا بدنسازی نیازمند تلاش بیشتری باشد تا با فعالیت‌های روزمره سایر افراد سازگار شوند.

2- درد سینه:

تنگی دریچه آئورت می‌تواند باعث افزایش فشار در بطن چپ و شریان بزرگ شود که در نتیجه ممکن است باعث درد سینه شود. در صورتی که درد سینه با تنگی نفس و علائم دیگر همراه باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه شود.

3- بیهوش شدن و سنکوپ:

در برخی موارد، تنگی دریچه آئورت می‌تواند باعث کاهش جریان خون به مغز شود که ممکن است باعث بیهوشی و سنکوپ شود.

4- خستگی و ضعف:

تنگی دریچه آئورت می‌تواند باعث کاهش جریان خون از بطن چپ به شریان بزرگ شود که در نتیجه ممکن است باعث خستگی و ضعف شود. به طور کلی، فشار بیشتر بر روی قلب می‌تواند باعث افزایش خستگی و ضعف در افراد با تنگی دریچه آئورت شود.

5- عدم توان انجام کارها:

به دلیل کاهش جریان خون از بطن چپ به شریان بزرگ، افراد با تنگی دریچه آئورت ممکن است نتوانند فعالیت‌های روزمره خود را به خوبی انجام دهند.

6- مرگ ناگهانی:

در برخی موارد شدید، تنگی دریچه آئورت می‌تواند باعث مرگ ناگهانی شود. این امر نادر است، اما در صورتی که شدید باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه شود.

علل تنگی دریچه میترال

علل تنگی دریچه میترال ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1- رسوب کلسیم:

رسوب کلسیم در دیواره دریچه میترال می‌تواند باعث تنگی دریچه شود. این رسوب کلسیم ممکن است در افرادی که دچار بیماری عروق کرونر هستند، بیشتر دیده شود.

2- دریچه “آئورت بای کاسپید”:

در برخی موارد، دریچه میترال شامل یکسری از لت‌های خود است که به عنوان دریچه “آئورت بای کاسپید” شناخته می‌شوند. در برخی افراد، این لت‌ها به طور غیرطبیعی شکل می‌گیرند و باعث تنگی دریچه میترال می‌شوند.

3- بیماری روماتیسمی قلب:

بیماری روماتیسمی قلب یک بیماری التهابی است که می‌تواند به دریچه‌های قلب آسیب برساند. در برخی افراد، بیماری روماتیسمی قلب می‌تواند باعث تنگی دریچه میترال شود.

عوامل افزایش خطر ابتلا

1- افزایش سن:

با پیشرفت سن، خطر ابتلا به تنگی دریچه آئورت افزایش می‌یابد. این خطر به خاطر فرسایش طبیعی دریچه قلبی و تجمع رسوبات در دیواره دریچه افزایش می‌یابد.

2- عوامل خطر قلبی:

برخی عوامل خطر قلبی مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت، سیگار کشیدن و چاقی نیز می‌توانند باعث افزایش خطر ابتلا به تنگی دریچه آئورت شوند.

3- بیماری مادرزادی قلب:

برخی از بیماری‌های مادرزادی قلب مانند سندرم تترالوگی فالوت، سندرم داون و سایر بیماری‌های قلبی می‌توانند باعث تنگی دریچه آئورت شوند.

4- عفونت ها:

برخی عفونت‌ها مانند عفونت‌های باکتریایی شدید می‌توانند باعث تنگی دریچه آئورت شوند. به عنوان مثال، عفونت باکتریایی به نام استرپتوکوک ممکن است باعث تولید آنتی‌بادی‌هایی شود که باعث آسیب به دریچه قلبی شوند.

نحوه تشخیص

تشخیص تنگی دریچه آئورت ممکن است با استفاده از روش‌های پزشکی مختلفی انجام شود که به ترتیب در زیر توضیح داده شده‌اند:

1- نوار قلب (Electrocardiogram ECG):

نوار قلب یک روش غیرتهاجمی است که با استفاده از الکترودها، فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند. در صورت وجود تنگی دریچه آئورت، ممکن است فعالیت برخی بخش‌های قلب تغییر کند که در نوار قلب قابل مشاهده است.

2- عکس قفسه سینه (Chest X-ray, CXR):

در عکس قفسه سینه، تصویری از ساختار داخلی قفسه سینه ارائه می‌شود. در صورت وجود تنگی دریچه آئورت، ممکن است در عکس قفسه سینه تغییراتی در اندازه قلب و شکل آن دیده شود.

3- اکوکاردیوگرافی (Echocardiography):

اکوکاردیوگرافی یک روش غیرتهاجمی است که با استفاده از امواج صوتی، تصویری از ساختار و عملکرد قلب ارائه می‌کند. با استفاده از اکوکاردیوگرافی، می‌توان تنگی دریچه آئورت را تشخیص داد و شدت آن را اندازه‌گیری کرد.

4- سی تی اسکن قلب (Cardiac CT scan):

سی‌تی اسکن قلب یک روش تصویربرداری است که با استفاده از پرتو ایکس، تصویری از ساختار داخلی قلب و عروق قلبی ارائه می‌دهد. با استفاده از سی‌تی اسکن قلب، می‌توان تنگی دریچه آئورت را تشخیص داد و مشخصات آن را ارزیابی کرد.

5- کاتتریزاسیون قلب و آنژیوگرافی (Cardiac Catheterisation and Angiography):

کاتتریزاسیون قلب و آنژیوگرافی یک روش تهاجمی است که با استفاده از کاتتر ورودی به داخل عروق قلبی، می‌توان تنگی دریچه آئورت را تشخیص داد و مشخصات آن را ارزیابی کرد. این روش به طور خاص برای افرادی که نیاز به درمان تنگی دریچه آئورت دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

درمان تنگی دریچه آئورت

درمان تنگی دریچه آئورت به دو روش تعویض دریچه آئورت و والوپلاستی با بالون انجام می‌شود. توضیحات هر روش در زیر آمده است:

1- تعویض دریچه آئورت:

در این روش، دریچه آئورت تنگ شده با یک دریچه مصنوعی جایگزین می‌شود. این روش معمولاً در صورتی که تنگی دریچه آئورت به حدی شدید باشد که بر روی عملکرد قلب تأثیر منفی داشته باشد، انجام می‌شود. این روش ممکن است به صورت باز و یا از طریق روش‌های جراحی کم تهاجمی مانند تعویض دریچه آئورت تحت تنش (TAVI) انجام شود.

2- والوپلاستی با بالون:

در این روش، با استفاده از یک بالون کوچک، دریچه آئورت تنگ شده گشوده می‌شود. بالون به داخل دریچه آئورت فشار داده می‌شود و دریچه را گشوده و باز می‌کند. این روش معمولاً در صورتی انجام می‌شود که تنگی دریچه آئورت نسبتاً خفیف باشد و بر روی عملکرد قلب تأثیر چندانی نداشته باشد. این روش عمدتاً برای افرادی که نمی‌توانند به علت وضعیت سلامتی‌شان، عمل جراحی باز داشته باشند، انجام می‌شود.

اقدامات مراقبتی بعد از عمل

بعد از عمل در تنگی دریچه آئورت، باید اقدامات مراقبتی خاصی را رعایت کرد. در زیر توضیحاتی در این رابطه آمده است:

1- استراحت:

بعد از عمل دریچه آئورت، باید به مدت حداقل چند روز استراحت کنید. پزشک شما ممکن است به شما توصیه کند که برای چند روز از کار و تحرکات سنگین و فعالیت‌های ورزشی اجتناب کنید.

2- تجویز داروها:

پزشک شما پس از عمل ممکن است به شما داروهایی تجویز کند که به منظور کنترل علائم و تقویت عملکرد قلب استفاده می‌شوند. باید دقیقاً به دستورات پزشک خود عمل کنید و داروهای خود را به موقع مصرف کنید.

3- تمرینات فیزیکی:

پس از عمل دریچه آئورت، باید به توصیه‌های پزشک خود درباره تمرینات فیزیکی پایبند باشید. ممکن است پزشک شما به شما توصیه کند تا به طور مداوم و در حد متوسط فعالیت‌های ورزشی انجام دهید.

4- تغذیه:

تغذیه سالم و مناسب بعد از عمل دریچه آئورت می‌تواند به بهبود عملکرد قلب کمک کند. باید به توصیه‌های پزشک خود درباره تغذیه پایبند باشید و از مصرف غذاهای با کمترین مقدار چربی و نمک استفاده کنید.

5- پیگیری با پزشک:

پس از عمل دریچه آئورت، باید به طور منظم با پزشک خود مراجعه کرده و برنامه درمانی خود را پیگیری کنید. پزشک شما به شما توصیه‌هایی درباره مراقبت‌های خاصی که باید انجام دهید، مانند دیدن پزشک در موارد خاص، تحلیل خون و آزمایشات تصویربرداری قلبی و غیره خواهد داد.

راه های پیشگیری

پیشگیری از تنگی دریچه آئورت، به علت متنوع بودن علل ایجاد‌کننده آن، ممکن است شامل چندین روش مختلف باشد که در زیر توضیح داده شده‌اند:

1- پیشگیری از بیماری‌های قلبی:

از جمله علل ایجاد تنگی دریچه آئورت می‌توان به بیماری‌های قلبی مانند بیماری آنژین صدری، بیماری عروق کرونر و بیماری‌های التهابی اشاره کرد. پیشگیری و درمان این بیماری‌ها می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به تنگی دریچه آئورت کمک کند.

2- پیشگیری از عفونت:

برخی از تنگی‌های دریچه آئورت به دلیل عفونت‌هایی مانند تب روماتیسمی ایجاد می‌شوند. از این رو، پیشگیری از عفونت‌های مزمن و درمان سریع بیماری‌های عفونی می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به تنگی دریچه آئورت کمک کند.

3- پیشگیری از فشار خون بالا:

فشار خون بالا می‌تواند منجر به آسیب دیدگی دریچه‌های قلبی شود، که ممکن است تنگی دریچه آئورت را نیز ایجاد کند. برای پیشگیری از این مشکل، باید فشار خون خود را تحت کنترل داشته باشید و در صورت نیاز، از داروهای کاهش فشار خون استفاده کنید.

4- پیشگیری از سایر عوامل خطر:

برخی از عوامل خطر مانند سیگار کشیدن، چاقی، نوع نامناسب تحرک و مصرف الکل می‌توانند باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی شوند. برای پیشگیری از تنگی دریچه آئورت، باید از این عوامل خطر پرهیز و سبک زندگی سالمی را رعایت کنید.

5- بررسی های پزشکی منظم:

برای پیشگیری از تنگی دریچه آئورت و کنترل وضعیت قلبی خود، بهتر است به صورت منظم با پزشک مراجعه کرده و بررسی‌های پزشکی منظم انجام دهید. این بررسی‌ها شامل اندازه‌گیری فشار خون، آزمایشات خون، ایکوکاردیوگرافی و سایر آزمایشات تصویربرداری قلبی می‌شوند.