هموستات (Hemostat) یا به عبارت دیگر ابزار متوقف کننده خون، یک ابزار حیاتی در جراحی برای کنترل خونریزی استفاده می‌شود. این ابزار به طور عمده در فرآیندهای جراحی و ایجاد تنش در عروق و بافت‌های محیطی به منظور کاهش خونریزی استفاده می‌شود.
هموستات‌ها به صورت ابزارهای جراحی طراحی شده‌اند که در طول عمل جراحی به سرعت و به طور دقیق کنترل خونریزی را انجام می‌دهند. آنها معمولاً دارای دو قسمت قابل فشرده‌سازی هستند که با فشاردهی بر روی عروق موضعی، آنها را فشرده می‌کنند و جریان خون را متوقف می‌کنند. برخی از هموستات‌ها دارای دندانه‌ها یا سطوح غیر لغزشی هستند تا در زمان نگهداری و کنترل آسانتر باشند.
انواع هموستات
هموستات‌ها در انواع مختلفی طراحی شده‌اند، هر کدام با ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود. در زیر، به برخی از انواع رایج هموستات‌ها اشاره می‌کنم:
- هموستات تیپ کلمپ: این نوع هموستات دارای دو دسته و دو مشبک با دندانه‌های فلزی است که با فشاردهی بر روی عروق، آنها را فشرده و خونریزی را کنترل می‌کند. این تیپ هموستات‌ها به طور عمده در جراحی‌های عروقی و عمل‌های قلبی استفاده می‌شوند.
- هموستات روشنبر: این هموستات دارای دو دسته با دندانه‌های فلزی بلند است که به صورت قفل‌کننده عمل می‌کند. طول دسته‌ها در این نوع هموستات متغیر است و از طریق فشاردهی بر روی عروق و بافت‌ها، خونریزی را کنترل می‌کند. این هموستات معمولاً در جراحی‌های عمومی و جراحی دهان و دندان استفاده می‌شود.
- هموستات موسکیتو: این نوع هموستات کوچکتر و دقیق‌تر از هموستات روشنبر است. دسته‌های آن بسیار باریک و دندانه‌های کوچکی دارد. از این هموستات برای کنترل خونریزی در جراحی‌های مینور و جراحی‌های زنده استفاده می‌شود.
- هموستات بابکاک: این نوع هموستات دسته‌های بلند و دندانه‌های بلند و باریکی دارد. طراحی آن به صورتی است که به جهت استفاده در عمل‌های قلبی و عروقی و همچنین دسترسی به عروق کوچک و موضعی مناسب است.
- هموستات کروچ: این هموستات دسته‌ها و دندانه‌های قوی و قابل تنظیم دارد. از آن برای کنترل خونریزی در جراحی‌های عمومی و ایجاد تنش در بافت‌ها استفاده می‌شود.
ساختار هموستات
هموستات (Hemostat) یک ابزار پزشکی است که برای کنترل خونریزی و نگهداری از بافت‌ها در طول جراحی استفاده می‌شود. ساختار هموستات‌ها به طور کلی شبیه به یک چاقوی دوقلو است، اما با دسته‌های بزرگتر و دهانه‌های بسته کننده. در زیر به اجزا و ساختار عمومی هموستات اشاره می‌کنم:
- دسته‌ها: دسته‌های هموستات تشکیل دهنده بخش دستگیره این ابزار هستند. طول دسته‌ها برای راحتی و قابلیت استفاده‌ی بهتر از جراح و تنظیم فشار بهینه تعیین می‌شود. دسته‌ها معمولاً از فلز یا پلاستیک ساخته می‌شوند و دارای سطوح ضد لغزش هستند تا جراح بتواند به طور مطمئن آن را در دست نگه دارد.
- دهانه‌ها: دهانه‌ها بخشی از هموستات هستند که برای گرفتن و نگهداری بافت‌ها یا سایر اشیاء در طول جراحی استفاده می‌شوند. این دهانه‌ها معمولاً دارای سطح‌های خاکستری یا خطوط ضربه خورده هستند تا در طول استفاده بهترین گرفتن را داشته باشند و لغزش را کاهش دهند. دهانه‌ها می‌توانند بسته‌کننده باشند که با چرخش دسته‌ها قفل می‌شوند و بافت‌ها را در جای خود نگه می‌دارند.
- مفصل: مفصل هموستات جزء مهمی از ساختار آن است که به دسته‌ها و دهانه‌ها امکان حرکت و باز و بسته شدن را می‌دهد. مفصل معمولاً یک پیوند گردان است که دسته‌ها را به دهانه‌ها متصل می‌کند و به جراح اجازه می‌دهد با دستگاه کنترل شده دسته‌ها را باز و بسته کند.
- مکانیزم قفل: برخی از هموستات‌ها دارای مکانیزم قفل هستند که با چرخش دسته‌ها قفل دهانه‌ها را در موقعیت بسته‌شده نگه می‌دارد. این مکانیزم قفل برای تثبیت بافت‌ها یا اشیاء در جای خود و جلوگیری از افتادن آنها در حین جراحی بسیار مفید است.
- مواد ساخت: هموستات‌ها مععموماً از فلزهای مقاومی مانند فولاد ضد زنگ استفاده می‌کنند. این مواد باید ضد عفونت و ضد خوردگی باشند و قابلیت ضد عفونی و استریل شدن داشته باشند.
موارد استفاده از هموستات
هموستات‌ها برای کنترل خونریزی در جراحی و فرآیندهای پزشکی مختلف استفاده می‌شوند. در زیر، به برخی از موارد استفاده از هموستات‌ها اشاره می‌کنم:
- جراحی عروقی: در جراحی‌های عروقی، هموستات‌ها برای کنترل خونریزی در عروق استفاده می‌شوند. آنها به عنوان ابزارهای کمکی برای فشرده‌سازی عروق در طول جراحی و ایجاد تنش در منطقه مورد نظر استفاده می‌شوند.
- جراحی عمومی: هموستات‌ها در جراحی‌های عمومی نیز استفاده می‌شوند، به عنوان مثال در جراحی‌های معده، روده، کبد و غیره. آنها معمولاً برای کنترل خونریزی در بافت‌ها و محیط‌های مختلف بکار می‌روند.
- جراحی دهان و دندان: در جراحی‌های دهان و دندان، هموستات‌ها برای کنترل خونریزی در محل‌های کوچک و دقیق مورد استفاده قرار می‌گیرند. آنها به عنوان ابزارهای کمکی در خلع و جراحی دندان و همچنین برای کنترل خونریزی در عروق دهانی استفاده می‌شوند.
- جراحی قلب و عروق: هموستات‌ها در جراحی‌های قلب و عروق بسیار مهم هستند. آنها به عنوان ابزارهای کنترل خونریزی در عروق قلبی و عروقی که به قلب وصل هستند، استفاده می‌شوند.
- جراحی ارتوپدی: در جراحی‌های ارتوپدی ممکن است نیاز به کنترل خونریزی در محل‌های شکستگی است. هموستات‌ها در این حالت‌ها برای فشرده‌سازی عروقی که در نزدیکی منطقه شکستگی قرار دارند، استفاده می‌شوند.
- جراحی زنان: در جراحی‌های زنان مانند جراحی سزارین، هموستات‌ها برای کنترل خونریزی در مناطق جراحی و محل‌هایی که بافت‌ها تحت فشار قرار دارند، استفاده می‌شوند.
کاربرد هموستات با دهانه خمیده
هموستات دهان خمیده، که همچنین به آن هموستات دهانی خمیده یا هموستات فرلند نیز گفته می‌شود، یک نوع هموستات است که برای استفاده در جراحی‌های دهان و دندان طراحی شده است. این نوع هموستات دارای خمیدگی در دسته و نیز دندانه‌های فلزی با دو سطح است. در زیر، به برخی از کاربردهای هموستات دهان خمیده اشاره می‌کنم:
- کنترل خونریزی: هموستات دهان خمیده برای کنترل خونریزی در جراحی‌های دهان و دندان استفاده می‌شود. با قرار دادن هموستات در نزدیکی منطقه خونریزی و فشار دادن آن، خونریزی کنترل می‌شود. همچنین، با استفاده از دندانه‌ها می‌توان بافت‌ها را فشرده و خونریزی را کنترل کرد.
- ایجاد تنش در بافت‌ها: هموستات دهان خمیده ممکن است برای ایجاد تنش در بافت‌ها در طول جراحی استفاده شود. با استفاده از دسته خمیده و فشار دادن آن، تنشی در بافت‌ها ایجاد می‌شود که ممکن است در مراحل جراحی مورد نیاز باشد.
- نگهداری و تثبیت الزم: هموستات دهان خمیده می‌تواند برای نگهداری و تثبیت الزم در طول جراحی مورد استفاده قرار بگیرد. با استفاده از دندانه‌ها و فشار دادن آنها، ابزارها، فرهنگ‌ها، یا سایر اجزای مورد نیاز در جای خود نگهداری می‌شوند.
- جراحی جذب کم: در برخی موارد، هموستات دهان خمیده ممکن است برای جراحی‌های جذب کم استفاده شود. با قرار دادن هموستات در نزدیکی منطقه جذب کم و با استفاده از دندانه‌ها، می‌توان قسمت مورد نظر را تثبیت کرده و جراحی را انجام داد.
کاربرد هموستات با دهانه مستقیم
هموستات با دهانه مستقیم یک ابزار چندمنظوره است که در انواع جراحی‌ها به عنوان ابزار اساسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در زیر به برخی از کاربردهای هموستات با دهانه مستقیم در انواع جراحی اشاره می‌کنم:
- جراحی دهان و دندان: هموستات با دهانه مستقیم در جراحی‌های دهان و دندان، مانند جراحی لثه، جراحی جذب کم، یا جراحی‌های پرپکتومی و کشیدن دندان‌ها استفاده می‌شود. این ابزار برای کنترل خونریزی، نگهداری و تثبیت الزم، و همچنین بازکردن و بسته‌کردن سرپیچ‌ها و پیچ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- جراحی عروقی: هموستات با دهانه مستقیم در جراحی‌های عروقی، مانند جراحی عروق کرونری قلب، جراحی عروق مغزی، یا جراحی عروق پای، استفاده می‌شود. این ابزار برای کنترل خونریزی، بسته‌کردن عروق کوچک، و نگهداری از لوزالمعده‌ها و سایر بافت‌ها در طول جراحی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- جراحی عمومی: هموستات با دهانه مستقیم در جراحی‌های عمومی، مانند جراحی سیستم گوارشی، جراحی سیستم ادراری، یا جراحی سیستم تناسلی، استفاده می‌شود. این ابزار برای کنترل خونریزی، نگهداری و تثبیت الزم، و کمک به دسترسی به مناطق دشوار در طول جراحی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- جراحی ارتوپدی: هموستات با دهانه مستقیم در جراحی‌های ارتوپدی، مانند جراحی ترمیمی استخوان، جراحی تعویض مفاصل، یا جراحی تعویض پشتیبانی استفاده می‌شود. این ابزار برای کنترل خونریزی، نگهداری و تثبیت الزم، و کمک به دسترسی به مناطق دشوار در طول جراحی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
