بیماری کبد چرب (استئاتوز) تجمع اضافی چربی در سلول‌های کبد است. کبد که در سمت راست بالای شکم قرار دارد، بزرگ‌ترین اندام داخلی بدن انسان است. وظایف اصلی کبد، متابولیسم مواد مغذی و حذف سموم است. خون از دستگاه گوارش قبل از انتقال به نقاط دیگر بدن، از طریق کبد فیلتر می‌شود. این بیماری از هر ۱۰ نفر یک نفر را مبتلا میکند.
کبد چرب چیست؟
بیماری کبد چرب به دلیل تجمع چربی مازاد در کبد ایجاد می‌شود و غالباً در افرادی که دارای اضافه وزن یا چاقی هستند دیده می‌شود. کبدچرب معمولاً در مراحل اولیه آسیبی ایجاد نمی‌کند و علائمی ندارد اما در صورت بدتر شدن می‌تواند منجر به آسیب جدی به کبد ازجمله سیروز شود. بالا رفتن سطح چربی در کبد باعث افزایش احتمال ابتلا به دیابت، فشار خون بالا و بیماری کلیوی می‌شود.
همچنین بروز دیابت همراه با چرب شدن کبد خطر بروز بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد. اگر این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود می‌توان از پیشروی آن جلوگیری نمود و حتی با برخوردار شدن از سبک زندگی سالم این بیماری را درمان کرد. کبد یک اندام حیاتی با عملکردهای متعدد است. ازجمله این عملکردها عبارت‌اند از:
- تولید آنزیم‌های صفرا برای کمک به هضم غذا
- تولید پروتئین
- ذخیره آهن
- تبدیل مواد مغذی به انرژی
- تولید موادی که به لخته شدن خون کمک میکند (برای التیام زخم‌ها)
- محافظت از خون در برابر عفونت‌ها با ایجاد سد ایمنی و حذف باکتری‌ها و سموم
بیماری کبد چرب الکلی (ALD)
بیماری کبد چرب مرتبط با الکل (ALD) قابل‌پیشگیری است. این بیماری معمولاً با مصرف دائم الکل ایجاد می‌شود. ALD می‌تواند مشکلات جدی برای شما ایجاد کند. برخی از این مشکلات عبارت‌اند از:
- تورم کبدی: تورم کبد علامت مشخصی ایجاد نمی‌کند، اما ممکن است احساس درد یا ناراحتی در سمت راست بالای شکم داشته باشید
- هپاتیت الکلی: این نوع بیماری هم موجب تورم در کبد می‌شود. همراه با این تورم مشکلاتی نظیر، تب، تهوع، استفراغ، درد شکم و زردی (زرد شدن پوست و چشم‌ها) نیز ایجاد می‌شود
- سیروز الکلی: این مشکل به علت ازدیاد آسیب سلولی در بافت کبد شما رخ می‌دهد و می‌تواند علائمی مانند تجمع زیاد مایع میان بافتی در شکم (Ascites)، فشارخون بالا در عروق کبد، خونریزی داخلی، تغییر الگوی رفتاری و گیجی، بزرگی طحال و نارسایی کبدی که می‌تواند کشنده باشد.
برای مطالعه مقاله علت جوش روی باسن و راههای رفع آن کلیک کنید.
علائم کبد چرب
برخی افراد مبتلا به بیماری کبد چرب دچار عوارضی مانند اسکار کبد می‌شوند. اسکار کبد که به‌عنوان فیبروز کبد هم شناخته می‌شود یک وضعیت بالقوه خطرناک و مخاطره‌آمیز است که می‌تواند باعث نارسایی کبد شود. فیبروز در صورت گسترده شدن تبدیل به سیروز می‌شود و آسیب کبدی ناشی از آن دائمی است. علائم شایع سیروز کبد شامل موارد زیر است:
- درد شکم
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن
- ضعف یا خستگی
- حالت تهوع
- خارش پوست
- زردی پوست و چشم
- کبودی پوست و خونریزی آسان
- ادرار تیره‌رنگ
- کمرنگ یا بی‌رنگ شدن مدفوع
- تجمع مایع در شکم (آسیت)
- تورم پاها
- ضایعات خوشه‌ای قابل‌مشاهده از رگ‌های خونی زیر پوست
- بزرگ شدن سینه در مردان
- گیجی
برای جلوگیری از پیشرفت چربی کبد و عوارض آن، پیروی از برنامه درمانی بسیار کلیدی است.
علائم کبد چرب در پوست صورت
هر دو حالت حاد و مزمن بیماری کبد چرب، روی پوست علائمی را نشان می‌دهد. علائم آن می‌تواند از موارد نسبتاً کم‌اهمیت مانند بالا آمدن با تأخیر پوست هنگام فشار دادن با انگشتان تا موارد واضح‌تر مانند زردی پوست، متغیر باشد. شناسایی زودهنگام این علائم می‌تواند منجر به تشخیص سریع و درمان بیماری شود. علائم کلی استئاتوز کبدی در پوست شامل موارد زیر است:
- ضایعات عروقی به خال عنکبوتی
- بالا آمدن باتاخیر پوست پس ضربه با انگشت
- بزرگ‌شدن پستان مردانه
- ریزش منطقه‌ای موهای زائد
- خارش
- توده‌های تجمعی چربی رو پلک‌ها
- ریزش مو
- قرمزی شدید کف دست
- آکنه شدید
علت بیماری کبد چرب چیست؟
کبد چرب می‌تواند ناشی از مصرف زیاد الکل باشد اما اکثر افراد مبتلا به این بیماری دچار بیماری نوع غیرالکلی هستند که ناشی از مصرف الکل نیست. عواملی که در ایجاد این بیماری نقش دارند، عبارت‌اند از:
- فشار خون بالا
- افزایش کلسترول و تری گلیسیرید خون
- ابتلا به دیابت نوع ۲
- اضافه‌وزن و چاقی به‌خصوص در اطراف شکم
برخی افراد به دلایل دیگری مثل سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، هپاتیت B مزمن، هپاتیت C مزمن، بیماری هموکروماتوز و عوارض جانبی بعضی از داروها به کبد چرب مبتلا می‌شوند.
چه کسانی در معرض ابتلا به بیماری کبد چرب هستند؟
هر یک از موارد زیر ابتلا به کبدچرب را افزایش می‌دهند:
- ورود به دوران یائسگی
- چاقی به‌ویژه چاقی شکمی
- مبتلا بودن به فشار خون بالا، دیابت یا کلسترول
- ابتلا به آپنه انسدادی خواب
مراحل بیماری کبد چرب
- کبد چرب گرید یک یا ساده: این مرحله شامل تجمع چربی اضافی در کبد است. این بیماری اگر پیشروی نکند آسیب جدی برای کبد در پی ندارد
- گرید دو یا استاتوهپاتیت: در مرحله کبد چرب گرید ۲ علاوه بر چربی اضافی، التهاب نیز بروز میکند
- گرید سه یا فیبروز: اولین علائم آسیب به بافت کبد در این مرحله دیده می‌شود. التهاب پیوسته و بلندمدت در کبد اکنون باعث ایجاد اسکار (زخم) شده است
- گرید چهار یا سیروز: زمانی که اسکار کبد گسترده‌تر شود توانایی و عملکرد کبد به‌تدریج مختل خواهد شد. سیروز شدیدترین مرحله بیماری است
کبد چرب در زنان
خطر ابتلا به کبد چرب در صورت اضافه‌وزن و دیابت، به‌طور بالقوه‌ای افزایش می‌یابد. مردان معمولاً بیشتر در معرض خطر هستند، اما زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک که مستعد ابتلا به دیابت، سطح بالای هورمون آندروژن و درصد بالای چربی بدن هستند، استعداد بالاتری برای بیماری کبد چرب دارند. بنابراین زنان در این گروه، در مورد سلامت کبد از آسیب‌پذیری جدی برخوردارند. البته این مورد که ما اغلب استئاتوز کبدی را با چاقی مرتبط می‌دانیم، همیشه در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک تخمدان (PCOS) صادق نیست. برخی زنان نیز ممکن است به دلیل بروز عوارضی در اواخر بارداری به کبد چرب مبتلا شوند.
برای خرید انواع بالابر بیمار کلیک کنید.
علائم کبد چرب در زنان
علائم این بیماری به علت اینکه ویژگی‌های مشخصی نسبت به سایر مشکلات ندارد، تشخیص مشکلی دارد؛ بنابراین به آن بیماری خاموش کبد هم گفته می‌شود. تشخیص دقیق این بیماری با سونوگرافی و آزمایش خون توسط پزشک مجرب صورت می‌گیرد. ازجمله علائمی که استئاتوز کبدی در زنان دارد شامل موارد زیر می‌شود:
- ریزش مو
- حساسیت‌های پوستی
- کم‌خونی
- رفلاکس معده
- درد و تورم در قسمت بالا و راست شکم
- سندرم پیش قاعدگی شدید (PMS)
- حساسیت پستان‌ها
- خشکی چشم
- درد بدن
عوارض کبد چرب
بیماری کبد چرب به‌طور روزافزونی در حال گسترش است و تقریباً یک‌سوم بزرگ‌سالان در کشورهای صنعتی دچار کبد چرب هستند.از عوارض کبد چرب می‌توان به افزایش خطر ابتلا به مشکلات مزمن کبدی مانند سیروز و سرطان کبد دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی و عروقی اشاره کرد.
علت این امر تغییر عملکرد کبد در حالت التهاب است. کبد در حالت التهاب به‌طور غیرطبیعی گلوکز، چربی و پروتئین‌های نامطلوب مانند هپاتوکین را به جریان خون آزاد میکند. مواد ترشح‌شده در کبدچرب وارد سایر اندام‌ها شده و در واکنش‌های سلولی آنها تداخل ایجاد میکند. یافته‌های محققان بیانگر این است که کبد چرب می‌تواند بر عملکرد سلول‌های جزایر پانکراس و عملکرد کلیه تأثیر منفی داشته باشد.
تشخیص بیماری کبد چرب
ازآنجاکه اکثر بیماران علائم مشخصی ندارند، تشخیص این بیماری نسبتاً مشکل است. پزشک شما ممکن است از روش‌های مختلفی برای تشخیص بیماری کبد چرب استفاده کند. برخی از تست‌ها و اطلاعاتی که پزشک ممکن است برای تشخیص بیماری استفاده کند به شرح زیر است.
بررسی سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی
در ابتدا پزشک از شما در خصوص مصرف الکل سؤال خواهد کرد. این اطلاعات می‌تواند به پزشک شما در تشخیص بیماری ALD کمک کند، بنابراین در مورد پاسخ دادن به این سؤال صادق باشید. پزشک همچنین در مورد داروهایی که طی چند ماه گذشته و در حال حاضر مصرف می‌کنید، نحوه غذا خوردن و سایر شرایط که با این بیماری در ارتباط است، سؤال میکند. پزشک شما را وزن میکند و وضعیت بدن شما را برای تشخیص علائم غیرعادی کبدی مانند بزرگ شدن کبد یا زردی بررسی میکند.
بررسی آزمایش خون
اگر آنزیم‌های کبدی شما مانند آنزیم آلانین آمینوترانسفراز یا SGPT در آزمایش خون و آسپارتات آمینوترانسفراز یا SGOT در آزمایش خون افزایش یافته باشد، ممکن است مشکلی در کبد شما وجود داشته باشد. همچنین اگر چکاپ کامل انجام داده‌اید، توجه به علائم اختصاری آزمایش خون مانند ALT و AST می‌تواند سلامت کبد شما را مشخص کند.
آزمایشات تصویربرداری
ممکن است پزشک شما درخواست آزمایش سونوگرافی، اسکن کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) بکند. این آزمایشات می‌تواند به شما نشان دهد که آیا چربی اضافی در کبدتان وجود دارد یا خیر.
بیوپسی کبد
همه افراد مبتلا به کبد چرب نیازی به بیوپسی کبد ندارند. اگر شما در معرض ابتلا به این بیماری با گرید ۳ یا ۴ هستید و سایر آزمایشات نشان می‌دهند که ممکن است مشکلاتی مانند سیروز کبدی داشته باشید، پزشک شما ممکن است این نوع آزمایش را درخواست کند. پزشک نمونه‌ای از بافت کبد شما را برداشته و به آزمایشگاه می‌فرستد تا ببیند آیا دچار التهاب یا آسیب کبدی شده‌اید؟
این کار در بیمارستان یا مرکز جراحی به‌صورت سرپایی انجام می‌شود. قبل از عمل، دارویی دریافت خواهید کرد که به شما در آرامش و کنترل درد کمک میکند. برای بیوپسی پزشک قسمتی در زیر شکم را بی‌حس میکند و از یک سوزن مخصوص برای برداشتن یک‌تکه کوچک بافت از کبد استفاده میکند. بیوپسی کبد تنها راهی است که پزشکان می‌توانند به تشخیص دقیق از وجود زخم و التهاب در کبد برسند.
درمان بیماری کبد چرب
اکثر افراد مبتلا به این بیماری در صورت شروع درمان و رعایت دستورالعمل‌های پزشکی مشکل جدی نخواهند داشت. در حال حاضر هیچ‌گونه داروی خاصی که برای درمان کبد چرب فرموله و تولیدشده باشد، وجود ندارد اما اصلاح سبک زندگی و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند فشار خون بالا، دیابت و کلسترول می‌تواند کمک‌کننده باشد. در روند درمان برای ارزیابی عملکرد کبد و جلوگیری از هرگونه عوارض احتمالی، انجام آزمایشات چکاپ دوره‌ای و ویزیت‌های پزشکی توصیه می‌شود.
دارو درمانی
در حال حاضر هیچ دارویی وجود ندارد که بتواند به‌طور قطعی چربی کبد را درمان کند اما داروهای مختلف برای کنترل علائم و نیز کاهش التهاب کبد تجویز می‌شوند. به عنوان مثال، پزشک ممکن است داروهایی برای درمان فشار خون بالا، کاهش کلسترول و درمان دیابت تجویز نماید.
پیوند کبد
اگر کبد چرب به مرحله خطرناک خود یعنی مرحله سیروز برسد، عملکرد کبد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در مرحله سیروز آسیب‌ها برگشت‌ناپذیر هستند و تنها راه درمان آن پیوند کبد است.
برای کبد چرب چه بخوریم؟
افرادی که به بیماری کبد چرب مبتلا هستند دستورالعمل‌هایی در خصوص رژیم غذایی برای کمک به درمان بیماری و کاهش عوارض آن از پزشک دریافت می‌کنند. کلیدی‌ترین نکات غذایی جهت کنترل این بیماری و درمان بلندمدت آن به شرح زیر است:
- رژیم غذایی متعادل: سعی کنید همه گروه‌های غذایی را در وعده‌های غذایی بگنجانید. میوه‌ها و سبزیجات تازه، غلات کامل، پروتئین‌های بدون چربی، لبنیات کم‌چرب و چربی‌های سالم از مواد غذایی توصیه‌شده برای افراد مبتلا به این بیماری هستند
- کاهش کالری روزانه: مصرف غذاهای پرکالری را محدود کنید تا از ابتلا به اضافه‌وزن و چاقی پیشگیری شود
- مصرف فیبر خوراکی: فیبر در بهبود عملکرد کبد بسیار موثر است. از غذاهای غنی از فیبر می‌توان به میوه‌ها و سبزیجات تازه، حبوبات و غلات کامل اشاره کرد
- به مقدار فراوان آب بنوشید: نوشیدن مقدار زیادی آب می‌تواند به هیدراته نگه‌داشتن بدن و همچنین بهبود سلامت کبد کمک کند.
درمان کبد چرب چگونه است؟
در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان قطعی این بیماری تأیید نشده‌است. برای تولید و آزمایش داروها، تحقیقات بیشتری لازم است. در زیر به بررسی مواردی می‌پردازیم که با رعایت آنها می‌توان روند بیماری را آهسته یا حتی در مواردی معکوس کرد.
۱. درمان فوری کبد چرب
احتمالا این عبارت توجه شما را جلب میکند که کبد چرب را سه سوته درمان کنید! کبد چرب درمان دارد اما برای درمان سریع آن باید هوشیارانه عمل کنید. برای درمان فوری این بیماری بهترین راه کاهش وزن است. تحقیقات نشان می‌دهد، حتی کاهش وزن به مقدار کم می‌تواند تاثیر بسیار خوبی روی روند درمان داشته باشد. اگر بیمار دچار نوع الکلی این بیماری باشد، قطع مصرف الکل می‌تواند تاثیر خوبی ایجاد کرده و باعث پاکسازی کبد چرب می‌شود.
۲. درمان های دارویی و قرص برای کبد چرب
هیچ نوع دارویی برای درمان این بیماری وجود ندارد و پزشک بیشتر روی تغییر سبک زندگی تمرکز میکند. اما ممکن است برای کنترل دیابت، کلسترول و تری گلیسیرید داروهایی تجویز شود. در برخی مواقع نیز پزشک قرص ویتامین E تجویز میکند. داروی ضد دیابت متفورمین در افرادی که همراه دیابت دچار نوع غیرالکلی این بیماری هستند، تاثیر بسیار خوبی دارد. متفورمین مقاومت به انسولین را بهبود می‌دهد.
۳. عمل جراحی
سیروز می‌تواند منجر به نارسایی کبدی شود. افرادی که به نارسایی کبدی دچار می‌شوند، ممکن است برای درمان، به پیوند کبد نیاز داشته‌باشند.
برای تشخیص و درمان این بیماری باید به متخصص گوارش و فوق تخصص کبد مراجعه کنید. در دکترتو میتوانید با بهترین پزشکان فوق تخصص کبد کشور آشنا شوید، با آنها مشورت کنید و برای دریافت نوبت حضوری اقدام کنید.
۴. توصیه ها و درمان کبد چرب در خانه
در بسیاری از موارد، می‌توان روند بیماری را از طریق تغییر سبک زندگی و درمان خانگی کبد چرب معکوس کرد. این تغییرات ممکن است از آسیب کبدی و ایجاد زخم جلوگیری کند. چند قدم مهم برای درمان خانگی کبد چرب عبارتند از:
- از مصرف الکل اجتناب کنید. الکل می‌تواند باعث آسیب شدید به کبد شود.
- برای کاهش وزن اقدام کنید. کاهش وزن می‌تواند چربی‌های موجود در کبد را نیز کاهش دهد.
- رژیم غذایی خود را تغییر دهید. از مصرف غذاهایی که باعث افزایش چربی خون و قند خون می‌شوند خودداری کنید. یک لیست غذایی کبد چرب مناسب داشتهباشید و آن را از متخصص تغذیه دریافت کنید.
- مصرف کالری اضافی را کاهش دهید. کالری اضافی به شکل چربی در بدن و از جمله در کبد، ذخیره می‌شود.
- کاهش مصرف چربی اشباع شده و چربی‌های ترانس.
- افزایش مصرف میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل.
- کاهش مصرف کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده مانند شیرینی‌جات، برنج سفید، نان سفید.
- روزانه حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنید.
- برخی شواهد نشان می‌دهند که مصرف مکمل‌های ویتامین E ممکن است به جلوگیری یا درمان آسیب کبدی ناشی از این بیماری کمک کند.
- مصرف دارو برای کاهش کلسترول یا تری گلیسیرید خون.
- مصرف دارو برای کاهش فشار خون.
- مصرف دارو برای کنترل دیابت.
- مصرف داروهایی که باعث آسیب به کبد می‌شوند، محدود کنید. قبل از استفاده از یک مکمل یا داروی جدید با پزشک خود مشورت کنید. علاوه بر این، برخی از مکمل‌ها یا داروهای گیاهی ممکن است کبد را تحت تاثیر قرار دهند.
۵. غذاهای مفید کبد چرب کدامند؟
مهم‌ترین اقدام برای درمان این بیماری رعایت رژیم غذایی است. سعی کنید از تمام گروه‌های غذایی شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین بدون چربی، لبنیات کم‌چرب، چربی و روغن سالم در رژیم غذایی خود استفاده کنید. مصرف غذاهای پرکالری را محدود کنید و غذاهای غنی از فیبر را جایگزین آنها کنید. انواع میوه، سبزیجات و حبوبات جز غذاهای پر فیبر هستند.
کاهش وزن، تغذیه سالم، ورزش و عدم مصرف الکل در کنار مصرف دارو برای کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند چربی خون یا دیابت بهترین راه برای درمان کبد چرب است.
صبحانه مناسب برای کبد چرب
برخی از مواردی که می‌توانند بهترین همراه و همنشین شما در هنگام صبحانه باشند شامل موارد زیر هستند؛
- سالاد میوه
یک سالاد مقوی ترکیبی از یک موز با سایر میوه‌ها می‌تواند شما را در طول روز پر انرژی نگه دارد و همزمان برای کبد چرب هم مفید باشد .
- غلات
یکی از بهترین رژیم‌های غذایی برای کبد چرب می‌تواند مصرف غلات در صبحانه باشد .
- دسر ماست و توت
اگر دوست دارید یک صبحانه خوشمزه و سالم برای کبد چرب خود امتحان کنید، دسر ماست و توت می‌تواند بهترین گزینه باشد .
- نان و پنیر
پنیر یکی از اصلی‌ترین گزینه‌های صبحانه برای ما ایرانی هاست، انتخاب یک پنیر محلی با نان سبوس‌دار گزینه مناسب برای کبد چرب شماست.
سرکه سیب برای کبد چرب
سرکه سیب کمک میکند چربی انباشته‌شده در داخل و اطراف کبد هضم شود و به فرایند کاهش وزن کمک میکند .البته تاکید می‌کنیم که در مصرف هیچ یک از این داروهای گیاهی و خوراکی‌های طبیعی نباید زیاده‌روی کنید. زیرا می‌تواند باعث بدتر شدن شرایط کبد شود و به اصلا از سوی دیگر بام بیفتید.
برای خرید انواع ویلچر کلیک کنید.
۶. درمان کبد چرب در طب سنتی
یکی از راههای درمانی که بسیاری از افراد به خصوص افرادی که در خاورمیانه زندگی می‌کنند، مورد استفاده قرار می‌دهند، طب سنتی و بومی یک منطقه است. در ایران طب سنتی یک شکل سازماندهی‌شده‌تری دارد که روش‌های درمانی را برای درمان کبد چرب ارائه می‌دهد. نمی‌توان از این روش‌ها برای درمان قطعی کبد چرب کمک گرفت. اما جالب است بدانید که می‌تواند این روش‌ها را در کنار روش‌های درمانی و پزشکی برای بهبود کبد چرب مورد استفاده قرار داد. در ادامه به برخی از داروهای گیاهی که برای درمان کبد چرب مورد استفاده قرار می‌گیرند، اشاره کرده‌ایم. با ما همراه باشید.
داروی گیاهی برای کبد چرب
برخی از داروهای گیاهی که برای درمان کبد چرب مورد استفاده قرار می‌گیرند شامل موارد زیر هستند؛
- زردچوبه
بهتر است که این داروی گیاهی به صورت کپسول بعد از غذا یا با عسل مخلوط و به صورت روزانه مصرف شود. تاثیرات معجزه‌آسای آن را مشاهده خواهید کرد.
- خاکشیر
مصرف شربت خاکشیر برای درمان کبد چرب و پاکسازی آن بسیار مفید است. خاکشیر عطش بدن را نیز برطرف میکند و می‌تواند یک ماده‌ی فوق‌العاده برای تابستان باشد.
- لیموترش
میتوانید روز خود را با لیموترش شروع کنید و برای کبد چرب خود یک هدیه‌ی فوق‌العاده آماده کنید.
- چای سبز
مصرف چای سبز هم باعث پیشگیری کبد چرب و هم راهی درمانی برای این بیماری است. این داروی گیاهی از تجمع چربی در اطراف کبد جلوگیری میکند. بنابراین چای سبز را برای آرامش خیال و همچنین درمان کبد چرب بنوشید.
روش های پیشگیری از کبد چرب چیست؟
مهم‌ترین اقدام برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری تغییر در سبک زندگی و انجام کارهایی است که به سلامت بدن کمک میکند. از جمله:
- وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید. اگر چاق هستید یا مقداری اضافه‌وزن دارید، وزن خود را کاهش دهید.
- ورزش روزانه را در برنامه خود قرار دهید.
- مصرف الکل را تا جای ممکن کاهش دهید.
- اگر مبتلا به دیابت یا چربی خون هستید، به طور منظم داروهای خود را مصرف کنید.
- رژیم غذایی سالم را انتخاب کنید. از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و چربی‌های سالم در رژیم خود استفاده کنید.
کبد چرب با دیگر بیماری ها چه ارتباطی دارد؟
کبد چرب با بسیاری از بیماری‌های دیگر دستگاه گوارش و برخی از بیماری‌های زمینه‌ای در ارتباط است. به این صورت که گاهی برخی بیماری‌ها موجب ابتلا به کبد چرب می‌شوند و گاهی برخی از این بیماری‌ها در اثر کبد چرب ایجاد می‌شوند. در ادامه بیماری‌های مرتبط با کبد چرب را در قالب چند سؤال و جواب بررسی می‌کنیم.
چه بیماری هایی موجب ایجاد کبد چرب می شود؟
علت دقیق ابتلای افراد به این بیماری مشخص نیست. اما برخی از بیماری‌ها ممکن است خطر ابتلا به آن را افزایش دهند. اگر دچار یکی از بیماری‌های زیر هستید، باید آزمایش‌های مربوط به کبد را انجام دهید.
۱. دیابت نوع ۲
۲. مقاومت به انسولین
۳. چربی خون بالا
۴. انواع عفونت مانند هپاتیت C.
چربی خون باعث ایجاد کبد چرب می شود؟
بالارفتن چربی خون می‌تواند یکی از دلایل ابتلا به این بیماری باشد. به‌ویژه در افرادی که تری گلیسیرید خون آنها بالا است، احتمال ابتلا به این بیماری بالاتر می‌رود. کلسترول بالا نیز عامل خطری برای کبد چرب محسوب می‌شود. اگر دچار چربی خون هستید، حتما در مدیریت بیماری خود دقت لازم را داشته باشید و به طور مرتب آزمایش چربی خون انجام دهید. همچنین درصورتی‌که سابقه خانوادگی چربی خون دارید، باید برای بررسی‌های دقیق آزمایش انجام دهید.
چاقی باعث کبد چرب می شود؟
یکی از عوامل خطر که می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهد، چاقی و اضافه‌وزن است. به‌ویژه افرادی که چربی در ناحیه شکم آنها زیاد است، بیشتر در خطر ابتلا به کبد چرب قرار دارند.
کبد چرب موجب نارسایی کبدی می شود؟
معمولا افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، عوارض جدی ندارند و با تغییراتی در سبک زندگی بدون مشکل زندگی می‌کنند. اما زمانی که بیماری به گرید ۴ می‌رسد و شخص دچار سیروز کبدی می‌شود، اسکارهای پیشرفته‌ای در کبد ایجاد می‌شود. این اسکارها در عملکرد کبد اختلال ایجاد کرده و باعث نارسایی کبد می‌شوند.
کبد چرب همان فیبروز کبدی است؟
فیبروز کبدی، گرید ۳ این بیماری است. در این مرحله بافت اسکار اطراف کبد و رگ‌های خونی مجاور آن ایجاد شده است. اما هنوز کبد می‌تواند عملکرد عادی خود را داشته باشد.
کبد چرب همان سیروز کبدی است؟
سیروز کبدی آخرین مرحله و نوع پیشرفته این بیماری است. در مرحله سیروز کبدی آسیب شدیدی به کبد وارد شده و بافت اسکار تمامی قسمت‌های کبد را در برمی‌گیرد. در نتیجه عملکرد کبد کاهش پیدا کرده یا به طور کامل مسدود می‌شود. سیروز در نهایت می‌تواند منجر به نارسایی کبد و سرطان کبد شود.
التهاب کبد و تفاوت آن با کبد چرب چیست؟
التهاب کبد همان بیماری هپاتیت است که به دلیل عفونت ویروسی یا آسیب کبدی ایجاد می‌شود. گاهی ممکن است التهاب کبد، مشکل جدی ایجاد نکند و گاهی به‌صورت مزمن است. التهاب مزمن ممکن است منجر به زخم کبد یا سیروز کبدی شود. در نهایت عملکرد کبد دچار مشکل شده و احتمال سرطان کبد وجود دارد.
افرادی که هپاتیت دارند؛ کبد چرب هم دارند؟
عامل ایجاد هپاتیت ویروس بوده و از طریق تماس خون به خون انتقال پیدا میکند. هپاتیت عوارض جدی در پی داشته و به کبد آسیب می‌زند. در صورت عدم درمان اسکارهایی در کبد ایجاد کرده و شخص دچار سیروز کبدی می‌شود. سیروز کبدی گرید ۴ این بیماری است و می‌تواند باعث نارسایی کبد شود.
سؤالات متداول شما
در این بخش از مطلب طبق روال همیشه به سؤالات شما در مورد این بیماری پاسخ می‌دهیم.
میزان چربی طبیعی در کبد چقدر است؟
وجود مقداری چربی در کبد کاملا طبیعی است و مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما اگر مقدار چربی بیشتر از ۵ تا ۱۰% وزن کل کبد شود، در عملکرد آن مشکل ایجاد کرده و شخص دچار بیماری کبد چرب می‌شود.
کبد چرب الکلی چیست؟
مصرف زیاد الکل به کبد آسیب جدی وارد میکند. در این شرایط شخص دچار بیماری کبد چرب الکلی می‌شود. در مراحل اولیه آن التهاب یا عوارضی دیده نمی‌شود. اما زمانی که تجمع چربی بیشتر شود، کبد ملتهب می‌شود. برای درمان و پیشگیری از این نوع بیماری باید مصرف الکل را تا حد ممکن کاهش دهید.
کبد چرب بارداری چیست؟
کبد چرب حاد بارداری عارضه‌ای نادر است، اما در صورت ابتلای شخص ممکن است بسیار خطرناک باشد. معمولا این بیماری در سه‌ماهه سوم بارداری ظاهر شده و عدم درمان آن به مادر و جنین آسیب وارد میکند. در این شرایط نوزاد باید زودتر از موعد به دنیا بیاید و تا چند روز تحت مراقبت باشد. معمولا پس از زایمان به‌مرور کبد به حالت قبل بازمی‌گردد.
درد کبد چرب چگونه است؟
این بیماری در گرید ۱ و ۲ علائم خاصی نداشته و هیچ دردی ایجاد نمی‌کند. اما زمانی که به مرحله فیبروز یا سیروز کبدی می‌رسد، ممکن است شخص درد مبهم یا شدیدی در سمت راست بالای شکم احساس کند. درد در سمت راست و پایین دنده‌ها بوده و همراه با علائمی مانند ضعف ایجاد می‌شود.
میزان شیوع کبد چرب چقدر است؟
میزان شیوع کبد چرب غیرالکلی در سراسر جهان بسیار زیاد بوده و در حال تبدیل‌شدن به یکی از بیماری‌های شایع است. طبق آماری که از کشورهای مختلف به‌دست‌آمده است، حدود ۲۰ تا ۳۰% افراد به این بیماری مبتلا شده‌اند. از کل جمعیت حدود ۲ تا ۳% نیز در گرید ۲ یا بالاتر قرار دارند. شیوع این بیماری در مردان بیشتر بوده و با افزایش سن احتمال ابتلا به آن افزایش پیدا میکند.
میزان شیوع کبد چرب چقدر است؟
میزان شیوع کبد چرب غیرالکلی در سراسر جهان بسیار زیاد بوده و در حال تبدیل‌شدن به یکی از بیماری‌های شایع است. طبق آماری که از کشورهای مختلف به‌دست‌آمده است، حدود ۲۰ تا ۳۰% افراد به این بیماری مبتلا شده‌اند. از کل جمعیت حدود ۲ تا ۳% نیز در گرید ۲ یا بالاتر قرار دارند. شیوع این بیماری در مردان بیشتر بوده و با افزایش سن احتمال ابتلا به آن افزایش پیدا میکند.
کبد چرب در کودکان هم موجود است؟
این بیماری در سال‌های اخیر میان کودکان افزایش زیادی داشته است. به‌طورکلی از هر ۱۰ کودک ممکن است یک کودک دچار بیماری کبد چرب غیرالکلی شود. در ۲۰ سال گذشته تعداد کودکان مبتلا به این بیماری تقریبا ۲ برابر شده است. یکی از دلایل اصلی آن افزایش چاقی در دوران کودکی است.
آیا کبد چرب ارثی است؟
خطر ابتلا به این بیماری می‌تواند در یک خانواده از نسلی به نسل دیگر منتقل شود. اما الگوی وراثت آن ناشناخته است. ممکن است چندین ژن یا حتی شیوه زندگی باعث ابتلای افراد یک خانواده به این بیماری شود.
تجربه کبد چرب چگونه است؟
افراد تجربه‌های مختلفی از این بیماری دارند. برخی افراد بدون هیچ‌گونه علائمی بوده و در نتیجه آزمایش خون یا چکاپ سالانه متوجه ابتلا به این بیماری شده‌اند. اما در برخی افراد این بیماری با ضعف و خستگی خود را نشان می‌دهد. طبق تجربه بیماران، بهترین راه درمان کاهش وزن بوده است. هیچ‌چیز به اندازه رژیم غذایی سالم و ورزش روزانه در روند بهبود تاثیر نداشته است.
درمان کبد چرب ممکن است؟
درمان دارویی برای این بیماری وجود ندارد. اما به طور معمول کاهش وزن می‌تواند تاثیر بسیار زیادی در کاهش چربی اطراف کبد داشته باشد. شما با کاهش تنها ۳ تا ۵% از وزن خود میتوانید مقدار زیادی از چربی را کاهش دهید.
کبد چرب می‌تواند عوارض جانبی برخی داروها باشد؟
برخی از داروها می‌توانند چنین عارضه‌ای ایجاد کنند. داروهای تجویزی مانند آمیودارون، دیلتیازم، تاموکسیفن یا استروئیدها ممکن است باعث ایجاد اسکار در کبد شوند.
افراد دارای کبد چرب می‌توانند الکل مصرف کنند؟
مصرف الکل می‌تواند به کبد آسیب وارد کند. افرادی که دچار این بیماری هستند، باید برای جلوگیری از عوارض جدی مصرف الکل را محدود کنند. به‌خصوص افرادی که مبتلا به کبد چرب الکلی هستند، باید این نوشیدنی را از برنامه غذایی خود حذف کنند.
کبد چرب گرید ۱ و ۲ نیاز به درمان و مراجعه به پزشک دارد؟
گرید ۱ و ۲ این بیماری نیازی به درمان دارویی نداشته و با تغییراتی در رژیم غذایی و اضافه‌کردن ورزش به برنامه روزانه می‌توان آن را مدیریت کرد. در گرید ۲ ممکن است پزشک برنامه غذایی خاصی به بیمار بدهد و مصرف برخی مواد غذایی را محدود کند.
چه زمانی نیاز به پیوند کبد داریم؟
زمانی که بیماری به مرحله سیروز کبدی می‌رسد، در عملکرد کبد اختلال جدی ایجاد شده و ممکن است نیاز به پیوند کبد داشته باشد. گاهی ممکن است بیمار در لیست انتظار پیوند کبد بماند یا بخشی از کبد اهداکننده زنده پیوند انجام شود. کبد می‌تواند خود را بازسازی کند و تا رسیدن به‌اندازه طبیعی رشد میکند.
برای درمان کبد چرب چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر به هر دلیلی فکر می‌کنید که کبد شما درست کار نمی‌کند، یا علائمی چون زردی، ادرار تیره رنگ، مدفوع رنگ روشن، خارش، حالت تهوع، خستگی، اسهال و کاهش وزن یا افزایش وزن غیرقابل توجیه، دارید باید با متخصص کبد مشورت کنید. تشخیص به موقع آسیب کبدی، برای به حداقل رساندن آسیب و حفظ عملکرد کبد ضروری است.
درمان کبد چرب گرید ۳ چگونه انجام می شود؟
درمان کبد چرب گرید ۳ بستگی به علت بروز آن دارد. برای درمان کبد چرب باید به متخصص گوارش و کبد مراجعه کنید تا علت ایجاد کبد چرب تشخیص داده‌شود. دکتر کبد راه حل‌های مختلفی را برای جلوگیری یا درمان کبد چرب پیشنهاد می‌دهند. برخی از این روش‌ها شامل موارد زیر هستند؛
• اصلاح رژیم غذایی اولین قدمی است که برای درمان کبد چرب باید بردارید. برای اینکار میتوانید از متخصص تغذیه کمک بگیرید. کاهش مصرف کربوهیدارت‌ها از اصلی‌ترین کارهایی است که باید انجام دهید. مصرف بیشتر سبزیجات و پروتئین و چربی‌های مناسب قدم بعدی است که باید بردارید.
• سعی کنید مصرف تقویت کننده‌های کبد مثل ویتامین‌های گروه ب، انواع آنتی اکسیدان‌ها و آمینواسیدهای سرشار از سولفور را در نظر داشتهباشید.
• ورزش کردن و کاهش وزن از قدم‌های بعدی است که بهتر است همراه با اصلاح رژیم غذایی در نظر گرفته‌شود.
• کنار گذاشتن و ترک مصرف الکل
• مصرف داروهای آنتی‌فیبروتیک از دیگر درمان‌هایی است که برای درمان کبد چرب ۳ در نظر گرفته می‌شود. برخی از این داروها شامل موارد ذیل هستند؛ بنازپریل، لیزینوپریل، رامیپریل، اینترفرون آلفا
