زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین!

بسیاری از مادران در طول بارداری به نوع زایمان بیشترین توجه را دارند. زایمان طبیعی یا سزارین؛ کدام بهتر است؟ این سؤال دغدغه تمام مادران باردار است.

اغلب خانم‌های باردار سردرگم می‌شوند که برایشان طبیعی بهتر است یا سزارین؟ هریک از آنها دارای مزایا و معایبی است که می‌تواند شرایط انتخاب را برای هر فرد متفاوت کند. مهم‌ترین نکته‌ای که جهت زایمان و در نهایت انتخابی مناسب باید در نظر گرفته شود، سلامت و ایمنی مادر و نوزاد است.

به منظور انتخاب هر یک از زایمان‌های نام‌ برده شده ابتدا می‌بایست به‌ خوبی با هریک از آنها آشنا باشید که بتوانید بسته به شرایط خود نوع مناسب را انتخاب کنید.

در مورد زایمان، هدف همه کلی خارج کردن نوزاد می باشد، حال اینکه ما چگونه این کار را انجام می شود، یک انتخاب شخصی است و دیگری یک ضرورت پزشکی.

اگر باردار هستید و می خواهید تصمیم بگیرید که کدام گزینه برای شما بهتر است؛ زایمان طبیعی (زایمان واژینال) یا زایمان سزارین،  چندین تفاوت اساسی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود.

برای مطالعه مقاله علت سوزش معده و راههای درمان آن! کلیک کنید.

در این مقاله هر یک از روش های زایمان، مدت زمان بهبودی، خطرات و عوارض آنها را بررسی خواهیم کرد.

زایمان طبیعی

به طور معمول، در زایمان های واژینال مدت بستری در بیمارستان کوتاه و زمان بهبودی سریع تر می باشد. برخی از زنان بدون هیچ گونه مداخله پزشکی نوزاد را به دنیا می آورند، در حالی که ممکن است برخی دیگر نیاز به برخی اقدامات پزشکی نیاز داشته باشند که این اقدامات شامل:

• برش اپیزیوتومی (یک برش جراحی) برای عبور راحت تر سر نوزاد از دهانه کانال واژن
• آمنیوتومی یا پارگی مصنوعی کیسه آب
• خارج کردن نوزاد به کمک فورسپس

زایمان طبیعی بدون درد

در گذشته زایمان طبیعی بدون درد یکی از رویاهایی بود که زنان داشتند اما امکانات پزشکی و دانش پزشکی به قدری نبود که بتوانند قدری از این درد بکاهند. اما این روزها شاهد هستیم که روش های مختلفی با هدف کاهش درد زنان در حین زایمان بکار گرفته می شود. یکی از بهترین و پرطرفدارترین روش های زایمان طبیعی بدون درد بی حسی اپیدورال است.

در این مقاله در صدد هستیم که بسیاری از نکات ضروری در خصوص این روش را برای شما بازگو کنیم. با ما همراه باشید.

بی حسی اپیدورال چیست؟

بی حسی اپیدورال یکی از روش های بی حسی در هنگام زایمان طبیعی است که تا حد زیادی درد زایمان را کم می کند. در واقع در این روش مادر باردار در هنگام زایمان کاملاً هوشیار است اما تمامی بخش های پایینی بدن بی حس است.

مراحل بیحس کردن با روش اپیدورال با قراردادن لوله ای باریک داخل فضای اپیدورال آغاز می شود. از مجرای لوله ای که بین غشای پوشاننده طناب و مایع نخاعی قرار می گیرد دارو های بیحس کننده را تزریق می کنند.

نحوه قرار دادن لوله یا کاتتر در محل ایپدورال به این شکل است که در ابتدا پزشک یک سوزن بسیار باریک را در قسمت پایینی کمر قرار می دهد سپس کاتتر را از سوزن رد می کند. بعد از این که کاتتر قرار داده شد سوزن خارج می شود. در نهایت بعد از تزریق دارو تمامی بخش های پایین کمر بی حسی می شود.

مزایای زایمان طبیعی بدون درد با بیحسی اپیدورال

این روش بی حسی به دلیل مزایایی که دارد از سوی بسیاری از زنان مورد استقبال قرار گرفته است و برای انجام زایمان با این روش اقدام می کنند. مهم ترین این مزایا:

• امکان تغییر دوز دارو: زنان در مراحل مختلف زایمان درد هایی از درجه شدید تا خفیف را تجربه می کنند. بنابراین گاهاً نیاز است که در یک مرحله از زایمان پزشک میزان بی حسی را افزایش دهد تا میزان احساس درد کاهش پیدا کند. روش بی حسی اپیدورال این امکان را برای پزشکان فراهم کرده است.
• تاثیر گذاری زیاد این روش در بی حسی تا آخر روند زایمان
• به دلیل این که مادر در روند زایمان هوشیار است می تواند با فشارهایی که به عضلات کف لگن وارد می کند در حرکت نوزاد به سمت بیرون نقش اساسی داشته باشد.
• بی حسی ایپدورال برای نوزاد هیچ خطری در پی ندارد زیرا مقدار کمی از این دارو به جنین می رسد.

برای مطالعه مقاله علت آلرژی فصلی و راههای درمان آن کلیک کنید.

عوارض اپیدورال و آمپول های بی حس کننده هنگام زایمان

همانطور که در بخش های قبلی گفتیم روش بی حسی با آمپول های بی حس کننده هیچ تاثیری روی جنین نمی گذارد اما برای مادران با برخی از عوارض همراه است که مهم ترین آنها:

• خارش خفیف
• کمر درد یا سردرد
• کاهش فشار خون

البته یکسری عوارض وجود دارند که در موارد بسیار نادری ایجاد می شوند. مثل:

• عفونت در کانال نخاعی
• آسیب به اعصاب در نواحی کمری و ستون فقرات
• خونریزی در کانال نخاعی
• فلجی

 هزینه زایمان اپیدورال

هزینه ای که برای زایمان طبیعی بدون درد با بی حسی اپیدورال تعیین می شود در مراکز درمانی، مطب ها و کلینیک های مختلف متغیر است.

معیارها و مسائل مختلفی وجود دارند که در تغییر هزینه های زایمان با بی حسی اپیدورال نقش دارند. مهم ترین آن ها:

• تخصص پزشک: پزشکانی که در این زمینه از تخصص بالاتری برخوردار هستند هزینه بیشتری دریافت می کنند.
• تجربه پزشک: تجربه از مهم ترین عواملی است که در تغییر هزینه ها اثر گذار است و باعث می شود هزینه های درمانی و زایمان نزد یک پزشک با تجربه افزایش داشته باشد.
• میزان مشکلاتی که در روند زایمان وجود دارد و میزان حساسیت زایمان

زایمان سزارین

گزینه دیگر زایمان سزارین است که یک روش جراحی برای تولد نوزاد در صورت عدم امکان زایمان واژینال یا درخواست آن توسط مادر می باشد. البته زایمان سزارین در اکثر موارد طبق برنامه ریزی های قبلی پزشک انجام می شود. با توجه به استاندارند های دنیا درصد زایمان سزارین بین 15 تا 22 درصد پیش بینی می شود متاسفانه در کشور ما این آمار 80 تا 90 درصد در مراکز خصوصی و 40 تا 50 درصد مراکز دولتی می باشد که چند برابر آمار جهانی می باشد.

افزایش محبوبیت زایمان سزارین در بسیاری از کشورها به یک نگرانی اجتماعی تبدیل شده است. این مقاله مروری بر تأثیرات سزارین بر سلامت روانشناختی کودکان دارد. نتایج نشان می دهد که زایمان سزارین ممکن است اثرات نامطلوبی بر درک حسی کودکان و رابطه نوزاد و شیر مادر داشته باشد.

زایمان سزارین در واقع روش جراحی است که از طریق برش در شکم منجر به خروج جنین می شود. این نوع زایمان به علت های خاصی انجام می شود از جمله بیماری هایی که قلب مادر را درگیر می کند و جان او را در زمان زایمان طبیعی تهدید می کند. پزشک در سزارین برشی بر روی شکم می زند که 7 الی 8 لایه را باز کرده تا به رحم برسد. وقتی به رحم برسد 3 لایه باز می کند تا به جنین برسد که در نهایت جنین را خارج می کند.

به طور کلی زایمان سزارین دارای معایب و محاسنی می باشد. زمانی پزشک این نوع زایمان را پیشنهاد می کند که محاسن آن بیشتر از معایب آن باشد. بنا به دلایلی این نوع زایمان انجام می شود:

تنگی در کانال زایمان وجود داشته باشد. در حین زایمان طبیعی جنین در بالای کانال می ماند بنابراین لازم است از طریق شکم جنین خارج شود. شایع ترین علت آن ممکن است تنگی لگن باشد. این موضوع در حین زایمان مشخص می شود.

انواع سزارین

برش هایی که در زایمان سزارین زده می شود، با توجه به وضعیت قرار گیری جنین متفاوت است. به طور مثال در صورتی که جنین در وضعیت غیرطبیعی قرار گرفته است نمی توان با برش های افقی جنین را خارج کرد بلکه باید برش ها باید به صورت عمودی انجام شود. به طور کلی زایمان سزارین دارای دو حالت می باشد :

سزارین الکتیو

زمانی که زمان مشخصی برای این نوع زایمان مشخص باشد که یا دلیل علمی برای آن وجود دارد مثل وجود جفت سرراهی یا بدون دلیل علمی باشد و صرفا خود بیمار انتخاب می کند .

سزارین اورژانسی

در صورتی که جان مادر و نوزاد به هر دلیلی مانند خونریزی بیش از حد رحم تهدید می شود زایمان سزارین به صورت اورژانسی و فوری انجام می شود .

چرا از زایمان طبیعی هراس دارید؟

اغلب بانوان ترجیح می دهند برای زمان زایمان خود برنامه ای مشخص داشته باشند تا اینکه بخواهند استرس فراوانی را با صبر در تولد نوزادشان تحمل کنند. اما این نکته بسیار حائر اهمیت است که بدانید انتخاب هر کدام از نوع زایمان ها به معنای انجام قطعی آن ها نخواهد بود. بگذارید روشن تر بیان کنیم؛ اگر مادر زایمان سزارین را برای تولد نوزاد خود انتخاب کرده باشد ممکن است زمان مشخص شده برای زایمان به اشتباه تخمین زده شده و یا به دلایل مختلف به زایمان طبیعی نیاز پیدا کند، در این صورت حتی با داشتن برنامه ای مشخص در زایمان سزارین ممکن است زایمان شما به صورت طبیعی انجام شود.
از طرفی نیز ممکن است با وجود آمادگی برای زایمان طبیعی مادر به علت های مختلف قادر به انجام آن نباشد و مجبور شود به شکل سزارین نوزاد خود را به دنیا آورد. بنابراین می بینید که نباید به طور قطعی به نوع روش زایمان اطمینان داشته باشید.

اما آنچه زایمان طبیعی را دلهره آور می کند در چند مورد خلاصه می شود:

• درد هنگام زایمان

در این باره باید بیان کنیم که اگر از درد های ناشی از زایمان طبیعی بیم دارید، می توانید قبل از اقدام به این زایمان درباره زایمان طبیعی بدون درد با پزشک خود صحبت کنید. در حال حاضر روش های بسیاری وجود دارد که مادران را قادر می سازد با وجود زایمان طبیعی درد بسیاری را تحمل نکنند.
ضمن اینکه مادران می توانند برای کاهش ترس و اضطراب خود با مادرانی که این نوع زایمان را تجربه کرده اند گفتگو داشته باشند.
به یاد داشته باشد انجام زایمان سزارین به معنای عدم بروز درد نیست. گرچه مادران حین زایمان به علت بیهوشی متوجه درد زایمان نخواهند شد، اما درد های اصلی در دوران نقاهت به سراغ آن ها خواهد آمد که باید به نسبت درد های زایمان طبیعی به مدت طولانی تری آن را تحمل کنند. اما همچنین باید عوارض زایمان سزارین را نیز در نظر داشته باشید.

برای مطالعه مقاله علت زرد شدن دندانها + راههای سفید کردن دندانها کلیک کنید.

• پارگی واژن و بی اختیاری مدفوع

از دیگر ترس های بانوان برای انتخاب زایمان طبیعی بروز این دو عارضه است. در این باره باید بیان کنیم بعد از زایمان طبیعی ممکن است میزانی برش در ناحیه پرینه که حد فاصل بین دهانه واژن تا مقعد است ایجاد شود. اما این برش بعد از مدتی بهبود یافته و یا با بخیه ای کوچک بسته خواهد شد. استفاده از بخیه برای مواقعی خواهد بود که میزان پارگی بیش از حد نرمال باشد.
اما در ارتباط با بی اختیاری مدفوع گفتی است که شواهدی بر بروز این اختلال وجود نداشته و موردی از آن یافت نشده است. مادران توجه داشته باشند اگر برای اولین زایمان، زایمان سزارین را تجربه می کنند در زایمان های بعدی نمی توانند از زایمان طبیعی بهره مند شوند.

مقایسه زایمان طبیعی با زایمان سزارین

زایمان سزارین

برای ادامه مطالب بهتر است به طور کلی این دو زایمان مقایسه شده تا مادران بتوانند به راحتی در انتخاب نوع زایمان تصمیمی بگیرند. تا کنون مبحثی مقایسه ای که بتواند تمامی جوانب این دو زایمان با یکدیگر بررسی کند وجود نداشته است. اما می توان با مشاهده برخی مزایا، یک روش را بر دیگری ارجح دانست که در ادامه به آن ها می پردازیم:

• میزان خونریزی

میزان خونریزی در زایمان سزارین به مراتب کمتر از زایمان طبیعی است. البته اگر مادران به قصد زایمان طبیعی مراجعه کرده باشند، اما نیازمند زایمان سزارین شوند این مورد در آن ها بیشتر به چشم می خورد.
ابن نکته حائز اهمیت است که در صورت انجام اولین زایمان به شکل سزارین امکان خونریزی برای زایمان های بعدی بیشتر خواهد شد. لذا بانوان همانطور که در بالا اشاره شد در انتخاب نوع اولین زایمان بیشتر دقت داشته باشند.

• مدت زمان بستری و دوران نقاهت

این مورد بر همه مادران روشن است که دوره نقاهت در زایمان سزارین بیش از زایمان طبیعی خواهد بود. چراکه وجود برش برای خارج کردن نوزاد نیازمند بخیه بوده و تا پایان بهبودی زمان زیادی را می طلبد.

• بروز مشکلات تنفسی

آمار نشان می دهد که نوزادانی که به روش سزارین متولد می شوند به بستری شدن در بخش NICU یا مراقبت های ویژه احتیاج پیدا می کنند. دلیل این اتفاق این است که زمانی که کودک در شرف تولد قرار می گیرد مایع موجود در ریه ها تخلیه شده تا بتواند از شکم مادر خارج شود. اما در مورد زایمان سزارین این رخداد بدین شکل اتفاق نخواهد افتاد و ممکن است نوزاد با نارسایی تنفسی متولد شود. اغلب نوزادانی که زودتر از 39 هفته متولد می شوند دارای این مشکل خواهند بود.

روش طبیعی از نظر اقتصادی نیز به نفع خانواده و جامعه است، در مقابل سزارین باعث خسارت مالی به خانواده و سیستم بهداشتی می‌شود. 

مادران باردار باید با آموزش کافی و مناسب، ترس و هراس بی‌مورد از آن را کنار بگذارند و برای اطمینان از سیر طبیعی حاملگی، تأمین سلامتی خود و نوزادانشان حتما به طور پیوسته به متخصص زنان مراجعه و به توصیه‌های آنان عمل کنند.

این افراد باید اطمینان داشته باشند که در همۀ ساعات شبانه روز دسترسی به متخصص زنان و زایمان، بیهوشی و روش‌های بی‌دردی و انجام سزارین اورژانس وجود دارد.

زایمان طبیعی همیشه ارجح است اما در صورت وجود برخی شرایط با بیماری‌ها در خانم باردار، متخصص زنان سزارین را توصیه می‌نماید که در این صورت مادر تحت سزارین برنامه‌ریزی شده قرار می‌گیرد.

مادران و خانواده‌ها باید از خطرات و فواید هر دو از نوع زایمان آگاهی داشته باشند. هر زایمان طبیعی ممکن است با صلاحدید متخصص زنان به سزارین بیانجامد.

متخصص زنان چه زایمانی را پیشنهاد می‌دهند؟

یک از سوالات رایجی که خانم‌های باردار از متخصصین می‌پرسند این است که کدام نوع زایمان را پیشنهاد می‌دهند. به‌طور کلی نمی‌توان گفت که چه نوع زایمانی برای شما بهتر است؛ چراکه باید کلیه جوانب در خصوص مادر و نوزاد در نظر گرفته شود.

در صورتی که نوزاد و مادر در شرایط نرمال و ایده‌آلی باشند، پیشنهاد این است که زایمان به‌صورت طبیعی انجام گیرد. اما این موضوع به این معنی نیست که سزارین هیچ مزایایی برای مادر در بر نخواهد داشت.

این پیشنهاد صرفاً به دلیل کمتر بودن عارضه‌های پس از زایمان است. اما به‌طور کلی بهتر است ابتدا شرح حال فعلی شما توسط متخصص زنان در نظر گرفته شود و سپس نوع مناسب شما را پیشنهاد دهد. 

به‌طور مثال مادرانی که در شرایط نرمال نبوده و دچار بیماری‌هایی مانند دیابت یا فشارخون بالا هستند، پیشنهاد می‌شود که زایمان خود را به‌صورت سزارین انجام دهند.

علاوه بر این موارد بسیاری از شرایط دیگر وجود دارد که فرد را وادار به زایمان سزارین می‌کند. در ادامه در این باره بیشتر توضیح خواهیم داد.

آشنایی با مزایای زایمان طبیعی

یکی از مهم‌ترین مزیت‌هایی که اغلب افراد با آن آشنا هستند، روند بهبودی سریع پس از آن است. پس از این زایمان مادران ۲۴ تا ۴۸ ساعت در بیمارستان خواهند ماند. اما در روش سزارین گاهی ممکن است تا چهار روز بستری باشد.

پس از زایمان طبیعی مادر حال عمومی خوبی را تجربه می‌کند و قادر است از کودک خود بدون مشکل مراقبت کند. همچنین می‌تواند شیردهی خود را نسبت به مادرانی که با عمل سزارین زایمان کرده اند، زودتر آغاز کند.

تأثیرات زایمان به روش طبیعی بر نوزاد

یکی دیگر از جنبه‌هایی که جهت انتخاب نوع زایمان باید در نظر گرفته شود، تأثیرات زایمان بر نوزاد است. در ادامه تأثیرات آن را بر نوزاد به طور کامل ذکر خواهیم کرد:

• یکی از مزایای مهم برای مادر و کودک، تماس پوستی مادر و نوزاد پس از زایمان است.
• ارتباط مادر با فرزند و شیردهی سریع‌تر از نوع زایمان سزارین صورت می‌گیرد و این امر سبب شده بسیاری از افراد علاقمند به این روش زایمان باشند.
• زایمان فیزیولوژیک یا طبیعی سبب خارج شدن مایع‌های درون ریه نوزاد می‌شود و عملکرد تنفسی بهتری نسبت به نوزادان سزارین شده دارند.
• هنگام تولد در این زایمان، نوزاد باکتری‌های مفید را دریافت کرده و این امر سبب می‌شود که روده و سیستم ایمنی نوزاد عملکرد بهتری داشته باشد.
• اما یکی از مشکلات نادری که می‌تواند برای نوزادان رخ دهد، کبودی در قسمت سر نوزاد است. این اتفاق بیشتر در نوزادان با جثه بزرگ‌تر، رخ می‌دهد. کبودی در ناحیه سر به صورت موقتی و پس از مدت کوتاهی بهبود می‌یابد.

آشنایی با مزایا و عارضه‌های سزارین

انجام عمل سزارین همانند نوع طبیعی از مزایا و معایبی برخوردار است. در ادامه هر یک را به‌طور کامل توضیح خواهیم داد:

مزایای سزارین

یکی از مهم‌ترین مزایایی که برای این نوع زایمان می‌توان در نظر گرفت، پیش‌بینی تاریخ زایمان است. در واقع می‌توان با آگاهی از تاریخ زایمان برنامه‌ریزی کرد. در صورتی که در نوع طبیعی تاریخ مشخصی در نظر گرفته نمی‌شود.

علاوه بر این هنگام زایمان سزارین شما در حین زایمان دردی را احساس نمی‌کنید، این امر موجب شده که انتخاب افراد زیادی سزارین باشد.

عوارض سزارین

پس از انجام سزارین، مادر می‌بایست مدتی را در بیمارستان جهت مراقبت‌های پس از عمل بماند. همچنین مدت زمان بهبودی و بستری در بیمارستان پس از انجام سزارین بیشتر از طبیعی است. ناحیه‌ای که برش جهت زایمان زده می‌شود، ممکن است ماه‌ها روند بهبودی به‌طول بی‌انجامد.

در مواقع نادر در بارداری‌های بعدی خطر احتمال پارگی مجدد محل برش وجود دارد. علاوه بر این موارد، امکان ایجاد عفونت در ناحیه برش نیز وجود دارد. در برخی افراد عارضه‌هایی در ناحیه مثانه و روده نیز مشاهده شده است. به‌طور کلی زایمان سزارین بیش از سه برابر طبیعی عارضه دارد.

تأثیرات انجام عمل سزارین بر نوزاد

• عمل سزارین خطر احتمال مرگ در کودکان را بالا می‌برد، اما این مسئله بسیار نادر است و برای کمتر افرادی رخ می‌دهد.
• احتمال ابتلا به مشکلات تنفسی در کودکانی که با زایمان سزارین به دنیا آورده می‌شوند، بیشتر از سایر نوزادان است.
• بر اساس تحقیقاتی که در این خصوص انجام شده، کودکانی که به روش سزارین به دنیا آمده‌اند شانس بیشتری برای چاقی در کودکی و بزرگسالی دارند. این اتفاق ممکن است به اضافه وزن یا دیابت مادر مرتبط باشد.

در نتیجه، می‌بایست اطلاعات خود را در زمینه زایمان طبیعی و سزارین بالا ببرید که بتوانید انتخاب خوبی بسته به شرایط خود داشته باشید. متخصص زنان کرج در بیمارستان مریم می‌توانند در این زمینه راهنمایی کنند و اطلاعات مورد نیاز را در اختیار شما قرار دهند.

آنها کلیه جوانب اعم از سلامت کودک و مادر را در نظر می‌گیرند و بهترین نوع زایمان را به شما پیشنهاد خواهند کرد.