مانیتورینگ علائم حیاتی در واقع همان مانیتورینگ فیزیولوژیک بیمار محسوب می شود. از دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی، برای اندازه گیری علائم حیاتی بیمار به طور مستمر استفاده می شود. پس از اندازه گیری علائم، نتایج بر روی یک صفحه نمایش نشان داده می شود.
مانیتورینگ علائم حیاتی چیست؟
در صورتی که هر کدام از این علائم نامطلوب باشند، کادر پزشکی مطلع می شوند و اقدامات لازم را در این باره انجام می دهند. از این دستگاه معمولا برای بیماران بستری در بخش مراقبت های ویژه، یا بیماران تحت عمل های جراحی سنگین و با ریسک بالا و بیماران دارای شرایط نا متعادل استفاده می شود.
از پارامتر هایی که دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی توانایی اندازه گیری آنها را دارد می توان به الکتروکاردیوگراف ECG، برون ده قلبی(لیتر بر دقیقه)، فشار خون تهاجمی IBP، فشار خون غیر تهاجمی NIBP، دمای بدن(درجه سانتی گراد)، سطح اکسیژن خون SpO2، ضربان قلب BPM، نرخ تنفس(ضربان بر دقیقه) و میزان گاز های تنفسی(درصد آن ها یا فشار بر حسب میلی متر جیوه) اشاره کرد. باید به این نکته اشاره کرد که برخی از این پارامتر ها به صورت انتخابی هستند. فرد در صورت تمایل می تواند قابلیت اندازه گیری آن ها را در دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی قرار دهد.
هر یک از پارامترهایی که در پاراگراف قبل گفته شد، یک ماژول هستند. هر کدام از این ماژول ها بازه استانداردی دارند که در سیستم دستگاه مشخص شده است. در نتیجه در صورت خارج بودن نتایج اندازه گیری شده از بازه استاندارد، سیستم هشدار صوتی یا تصویری دستگاه فعال می گردد و پزشک و پرستار ها را با خبر می کند. علاوه بر این موارد گفته شده، تمام مانیتور های علائم حیاتی به یک سیستم مرکزی در بیمارستان متصل می باشند. این سیستم مرکزی خارج از CCU یا ICU قرار می گیرد. بنابراین پزشک یا پرستار قادر هستند بدون اینکه در بخش مراقبت های ویژه حضور دائمی داشته باشند، از نحوه عملکرد و علائم حیاتی بیمار با خبر شوند.
نحوه کار با دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی
نحوه کار با دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی اینگونه است که مرحله اول با محکم کردن پراب های مربوط به پارامتر های مختلف علائم حیاتی، در کانکتور های مربوطه آغاز می شود. در مرحله دوم الکترود ها و پراب های دستگاه را به بیمار وصل می کنیم. در ادامه دستگاه را روشن می کنیم و منتظر می مانیم تا صفحه اصلی بعد از انجام تست داخلی که توسط خود دستگاه انجام می شود، نمایش داده شود. سپس محدوده های آلارم را چک کرده و در صورت نیاز آن ها را تنظیم می کنیم. همچنین اگر نیاز بود، می توانیم روشنایی نور دستگاه را با استفاده از کلید هایی که به این جهت تعبیه شده، تنظیم کنیم. در آخر اگر از امکانات شبکه سانترال استفاده کردید، کابل شبکه را به کانکتور مربوطه وصل کنید.
اجزای مانیتورینگ علائم حیاتی
۱-صفحه نمایش: این قسمت با توجه بـه نـوع سیستم باید قابلیت نمایش اطلاعات مورد نیاز جهت نمایش را داشته باشد. اکثر سازندگان امروزه سعی در تولید سیستم هایی با صفحه نمایش لمسی (به منظور آسانی کارکرد و کوچک تر شدن دستگاه) دارند.
۲-صفحه کلید یا سلکتور های مناسب: دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی باید صفحه کلید یا سلکتور های مناسبی داشته باشد تا بتواند با سرعت و سهولت مناسبی تنظیمات گوناگون سیستم را انجام دهد.
۳-ماژول های مختلف: به دلیل نوع و کاربرد هر دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی، هر کدام از آن ها از ماژول های گوناگونی بهره می برند. یکی از انواع این ماژول ها، ماژول ECG است. این ماژول که مانند یک سیستم ECG است، تنها از این جهت با آن تفاوت دارد که عموما فقط ۳ لید از ۱۲ لید قلبی را نشان می دهد. از انواع دیگر این ماژول ها، ماژول کنترل دما است که به طور پیوسته دمای بدن بیمار را به نمایش می گذارد. ماژول دیگر SPO2 می باشد که دارای قابلیت هایی مانند پالس اکسی متر است .از انواع دیگر ماژول ها، ماژول کنترل فشار است که با بهره گیری از یک فشارسنج اتوماتیک به طور منظم فشار خون بیمار را می سنجد.
۴-سنسورها: سنسورهای مختلفی با توجه به اینکه سیستم از چه ماژول هایی بهره می برد، برای انتقال اطلاعات حیاتی به دستگاه استفاده می شود. سنسور دما، کاف فشارسنج اتوماتیک، پروب ثبت ECG ،پروب پالس اکسی متر و سنسور قندخون به نسبت کاربردی تر هستند.
۵-باطری: در یک سیستم مانیتورینگ علائم حیاتی پیشرفته معمولا دو نوع باطری وجود دارد. اولی باطری UP BACK که یک باطری ۳ ولت کوچک است و به منظور حفظ اطلاعات اساسی سیستم مورد استفاده قرار می گیرد. باطری دوم باطری اصلی دستگاه محسوب می شود که می تواند از نوع باطری نیکل کادمیوم یا باطری سرب و اسیدی باشد.
۶-برد تغذیه: از وظایف برد تغذیه می توان به تبدیل ولتاژ برق شهری به ولتاژ مورد نیاز دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی اشاره کرد. این برد با توجه به نوع دستگاه متشکل از قسمت های مختلفی می باشد.
انواع دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی
سیستم های مانیتورینگ علائم حیاتی بر اساس نحوه اتصال به انواع مختلفی تقسیم می شوند. این سیستم ها عبارت اند از سیستم مانیتورینگ کنار تختی (Bed Side)، سیستم مانیتورینگ مرکزی (Central)، سیستم تله مانیتورینگ (Tele Monitoring).
اولین نوع این سیستم ها که سیستم های مانیتورینگ کنار تختی (Bed Side) هستند معمولا در کنار تخت بیمار ها قرار می گیرند. وظیفه این نوع سیستم این است که پارامترهای حیاتی بدن بیمار را ثبت کرده و نمایش دهد و آن ها را پیوسته کنترل کند. این امکان وجود دارد که از این نوع مانیتور ها به صورت سیار نیز استفاده شود. در این صورت بر روی پایه ای قابل حمل نصب می شوند و یا به صورت ثابت روی دیوار در کنار تخت بیمار قرار می گیرند.
دومین نوع سیستم های مانیتورینگ علائم حیاتی، سیستم های مانیتورینگ مرکزی (Central) می باشند. سیستم های مانیتورینگ مرکزی از داخل جایگاه پرستاری، برای کنترل کردن علائم حیاتی بیمارانی که بر روی تخت های مختلف یک بخش قرار دارند، به کار گرفته می شود. اجزاء تشکیل دهنده یک سیستم مرکزی عبارت اند از:
۱ـ مجموعه مانیتور جهت نمایش علائم حیاتی بیماران
۲ـ سرور سیستم مرکزی
۳ـ کانال های ارتباطی مناسب
مجموعه مانیتور جهت نمایش علائم حیاتی بیماران:
پرستاران معمولا به یک یا چند مانیتور برای نمایش دادن سیگنال ها و پارامتر های حیاتی بیماران در جایگاه پرستاری و نظارت مستقیم بر آن نیاز دارند. مانیتور های مرکزی معمولا صفحات بزرگ تری نسبت به مانیتور های کنار تختی دارند. صفحات مانیتور سیستم مرکزی دارای بخش های مساوی هستند که در هر بخش آن اطلاعات هر بیمار نمایش داده می شود. در این بخش ممکن است تعداد مانیتور ها به چهار عدد نیز افزایش پیدا کند.
سرور سیستم مرکزی:
به منظور برقرار کردن ارتباط مانیتورهای کنار تختی با مانیتور سیستم مرکزی می توان از یک سرور سیستم مرکزی استفاده کرد. به همین خاطر اغلب یک سیستم کامپیوتری به عنوان سرور دستگاه مرکزی به کار گرفته می شود. امکاناتی که سرور سیستم مرکزی باید فراهم کند عبارت اند از:
ـ امکان ذخیره کردن علائم حیاتی، برای هر مریض حداقل تا ۲۴ ساعت
ـ امکان ضبط کردن اطلاعات ذخیره شده در مقاطع زمانی مورد نیاز
ـ امکان تولید کردن آلارم های دیداری و شنیداری
کانال های ارتباطی مناسب:
با توجه به نوع سروری که مورد استفاده قرار می گیرد، کانال های ارتباطی متفاوتی وجود دارند و برخی از این کانال ها عبارت اند از امواج رادیویی، کابل های مخابراتی و فیبرهای نوری و… . آنچه که در اینجا بسیار حائز اهمیت است این نکته است که کانال ارتباطی که انتخاب شده باید با توجه به مشخصات محیطی بخش باشد و همچنین توانایی این را داشته باشد که ارتباط سالم و امن بدون نویز سیستم های مانیتور علائم حیاتی با سرور مرکزی را فراهم کند.
سیستم تله مانیتورینگ
سیستم های تله مانیتورینگ یا تله مانیتورینگ داخل بیمارستانی، فرستنده و گیرنده دارند و همچنین دارای صفحه نمایشگر و ثبات می باشند. همینطور این سیستم ها علائم حیاتی که از بیمار دریافت می کنند را به صورت بی سیم به مانیتور های کنار تختی یا ایستگاه نمایش مرکزی منتقل می کنند.
سیستم تله مانیتورینگ قادر است، مانیتورینگ های علائم حیاتی موجود در یک یا چند مرکز درمانی را با استفاده از بستر شبکه به سیستم مانیتورینگ مرکزی متصل کند و به پزشک این امکان را می دهد که علائم حیاتی و مقادیر اندازه گیری شده را بررسی کند.
پارامتر هاي مهم جهت کالیبراسیون مانیتورینگ علائم حیاتی:
ـ بررسي پاسخ فركانسي دستگاه
ـ بررسي خطي بودن پاسخ
ـ بررسي دقت دامنه
ـ بررسي صحت ميزان ضربان
ـ بررسي ميزان Gain/damping
ـ بررسي پاسخ دهي فيلتر باندگذر
ـ بررسي انجام فيلتراسيون توسط دستگاه(Notchfilter)
ـ بررسي عملكرد دستگاه در آريتمي هاي مختلف
نکاتی برای خرید دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی
در هنگام خرید دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی باید در نظر داشته باشید که عوامل زیادی بر قیمت مانیتورینگ علائم حیاتی تاثیر گذارند. از قابلیت های دستگاه می توان به قابلیت کار با برق شهری و باتری، قابلیت نمایش دادن همزمان تعداد زیادی از پارامترها، قابلیت اتصال مینی مانیتور به دستگاه ماژولار، عملکرد مستقل ماژول ها و عدم پیوستگی آن ها به همدیگر، قابلیت کم و زیاد کردن ماژول ها، قابلیت نمایش همزمان تعداد لید های بالا، بهره مندی از آلارم تصویری در زمان قطع شدن لید، بهره مندی از سیستم احضار پرستار، قابلیت برقرار کردن ارتباط با سیستم سانترال از طریق LAN، قابلیت ثبت و نمایش سیگنال ها به مدت چند روز، قابلیت منتقل کردن اطلاعات بیمار بوسیله GPRS و نمایش پارامتر های مختلف اشاره کرد.
همچنین در هنگام خرید این دستگاه باید، کاربری محل مورد استفاده، محدوده سنی افراد، نوع مانیتورینگ بیمار از نظر ثابت یا پرتابل بودن، قابلیت سنجش و نمایش پارامتر های مورد نیاز، وزن و ابعاد دستگاه مانیتور بیمار مورد توجه قرار دهید تا مانیتوری مناسب خریداری کنید. در هنگام خرید این دستگاه باید توجه داشته باشید که صفحه نمایشگر، روشنایی و ابعاد آن با نیاز فرد متناسب باشد.
همچنین باید موارد سخت افزاری مربوط به دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی بیمار مانند باتری، نوع باتری و تعداد آن، درستی عملکرد باتری و توانایی حفظ اطلاعات سیستم در مواقع اضطرار و قطعی برق، پارامتر های قابل نمایش، امکان تنظیم بازه ها و وجود هشدار را در هنگام خرید این دستگاه را در نظر بگیرید. همینطور تعداد لید ها، تشخیص وجود آریتمی، بازه مربوط به ضربان قلب و هشدار ها در رابطه با پارامتر مربوط به ECG باید در نظر گرفته شود. همچنین روش اندازه گیری، اندازه کاف بیمار در اندازه گیری غیر تهاجمی و تعداد کانال و همچنین دامنه اندازه گیری را در اندازه گیری به روش تهاجمی در پارامتر مربوط به سنجش فشار خون باید بررسی کنید.
حتما به پروب و یک یا چند بار مصرف بودن آن در رابطه با پارامتر مربوط به سنجش اکسیژن خون اشباع شده، دقت شود. در پارامتر مربوط به سنجش دمای بدن باید به پروب و تعداد ورودی ها دقت کنید. همچنین باید در هنگام خرید این دستگاه موارد سیستمی آن را از قبیل امکان اتصال به سیستم مرکزی و سازگار بودن دستگاه با تصویر برداری مغناطیسی MRI مورد بررسی قرار دهید. نکته دیگری که در هنگام خرید این دستگاه باید در نظر بگیرید امکان از راه دور کنترل کردن و مشاهده کردن سیستم، توانایی شبکه کردن دستگاه مانیتورینگ بیمار، تعداد دستگاه ها در یک شبکه، ضرورت وجود ایستگاه مرکزی و … .
وجود قابلیت ضبط یا ریکورد در سیستم و اتصال به کامپیوتر، نکته ی دیگری است که قطعا باید به آن توجه کنید. بسیاری از مراکز درمانی هستند که به دلیل محدودیتی که در بودجه خود دارند، اقدام به خرید دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی دست دوم برای مرکز درمانی می کنند. خرید دستگاه دست دوم ریسک بالایی دارد زیرا دستگاه پیش از این مورد استفاده قرار گرفته و باید ایمنی، سلامت و دقت آن توسط تکنسین های خبره و حرفه ای بررسی شود.
در آخر توصیه می شود اعتبار شرکت سازنده و وجود ضمانت و خدمات پس از فروش مانیتورینگ علائم حیاتی را مورد بازبینی قرار دهید. شما می توانید برای اطلاع از قیمت مانیتورینگ علائم حیاتی بخصوص مانیتورینگ علائم حیاتی ایرانی به سایت وینکل پلاس مراجعه کنید.
